"ပယ္"ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရဟာ ပုဂံေခတ္က စတင္သံုးစြဲခဲ့တဲ့ ေဝါဟာရျဖစ္ပါတယ္။
ေျမအက်ယ္အဝန္းကို တိုင္းတာတဲ့အခါ အသံုးျပဳ ေခၚေဝၚသတ္မွတ္တဲ့ ေဝါဟာရတစ္ခုပါ။
"ပယ္"ဆိုၿပီး ျမန္မာမႈျပဳၾကတဲ့ ပါဠိကို ထုတ္ျပပါဆိုရင္ "ကရီသ"ဆိုတဲ့ပါဠိပုဒ္ကို ထုတ္ျပရပါလိမ့္မယ္။
ေျမေရာင္းေျမဝယ္တဲ့အခါမ်ိဳးမွာ
"ကရီသ(ပယ္)"နဲ႔ ေရတြက္ ေရာင္းဝယ္ၾကတယ္။
ဥပမာ- ေဇတမင္းသားရဲ႕
ကရီသ႐ွစ္ခုေလာက္က်ယ္တဲ့ ေျမကို
အနာထပိဏ္သူေဌးက ဝယ္တာလိုမ်ိဳးေပါ့။
လယ္ယာရဲ႕အက်ယ္အဝန္းနဲ႔ ဌာနတစ္ခုခုရဲ႕အက်ယ္အဝန္းကို
ေဖာ္ျပလိုတဲ့အခါေတြမွာလည္း"ကရီသ (ပယ္) " နဲ႔ တိုင္းတာျပတာကို ပါဠိစာေပ
ေနရာအေတည္မ်ားမ်ားမွာ ေတြ႔ရပါတယ္။
"ကရီသ (ပယ္)" က်ယ္ဝန္းမႈပမာဏကို
ပါဠိစာေပမွာ
၁။ ပ်ိဳးၾကဲ သို႔မဟုတ္ ပ်ိဳးဝင္ဆန္႔မႈနဲ႔ျဖစ္ေစ၊
၂။ တာအတိုင္းအတာနဲ႔ျဖစ္ေစ ေဖာ္ျပၾကတာေတြ႔ရပါတယ္။
ပ်ိဳးၾကဲသို႔မဟုတ္ပ်ိဳးဝင္ဆန္႔နည္းနဲ႔ တြက္ခ်က္မႈကို အဘိဓာနပၸဒီပိကာ ဂါထာ
(၁၉၇) မွာ "ကရီသ စတုရမၺဏံ" ၄ အမၺဏ ပ်ိဳးၾကဲေလာက္ရာ အရပ္ကို ကရီသ(ပယ္) တစ္ခု
ေရတြက္ပါတယ္။
့ အဘိဓာနပၸဒီပိကာ ဂါထာ (၄၈၄) "ဧကာဒသ ေဒါဏာ တု အမၺဏံ"
လို႔ဆိုတဲ့အတြက္ "တစ္အမၺဏ" ရဲ႕ဝင္ဆန္႔မႈပမာဏဟာ ၁၁-စိတ္(ႏွစ္တင္းနဲ႔
သံုးစိတ္)ပ်ိဳးၾကဲေလာက္တဲ့ အက်ယ္အဝန္းျဖစ္ပါတယ္။
[စတုေဒါဏံ
အမၺဏံ၊ဆေဒါဏႏၱိ ဧေက။ (မူလဋီ၊ ၂၊ ၂၃၂)။ အလို ေလးစိတ္ တစ္အမၺဏ၊ ေျခာက္စိတ္
တစ္အမၺဏ အယူအဆႏွင့္ ၁၆ စိတ္ တစ္အမၺဏ ယူဆတဲ့ သံ၊႒၊ ၁၊ ၂၀၀။ ဒီ၊ ႒၊ ၂၊ ၁၇၈။
တို႔ကို ဒီမွာ ေဖာ္မျပေတာ့ပါ။ ဆိုင္ရာမွာ ေလ့လာၾကပါရန္။ ]
ဆိုေတာ့ ကရီသတစ္ခုဟာ ၄-အမၺဏပ်ိဳးၾကဲေလာက္တဲ့အရပ္ျဖစ္လို႔ (၄၄)စိတ္ [၁၁-တင္း] ပ်ိဳးၾကဲေလာက္တဲ့အက်ယ္အဝန္း႐ွိပါတယ္။
ဒါက ပ်ိဳးဝင္ဆန္႔တဲ့ပမာဏနဲ႔ "ကရီသ"
အက်ယ္အဝန္းကို သတ္မွတ္တဲ့နည္းပါ။
အတိုင္းအတာနဲ႔ "ကရီသ"အက်ယ္အဝန္း ေဖာ္ျပခ်က္ကို
ဘုရားႀကီးဆရာေတာ္ျပဳစုေတာ္မူတဲ့ ပါစိတ်ာဒိေယာဇနာမွာ "အ႒ကရီသပၸမာဏာ ဘူမိ
ဥသေဘန ဒသဥသဘပၸမာဏာ ယ႒ိယာ ဒြိသတယ႒ိပၸမာဏာ ေဟာတီတိ ဒ႒ဗၺံ။"ဆိုတဲ့
ေဖာ္ျပခ်က္ကို ေတြ႔ရပါတယ္။
ကရီသ႐ွစ္ခုက်ယ္ဝန္းတဲ့ ေျမအရပ္ဟာ
ဆယ္ဥဘ႐ွိၿပီး တာအားျဖင့္ေရတြက္ရင္ တာ(ယ႒ိ)၂၀၀ ႐ွိတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ၂၅ - တာ တစ္ခုကို တစ္ကရီသ(တစ္ပယ္) က်ယ္ဝန္းတယ္လို႔ မွတ္ရမွာေပါ့။
တာ(ယ႒ိ)တစ္ခုကို ၇-ေတာင္႐ွိတဲ့အေၾကာင္း "သတၱ ရတနာနိ ယ႒ိ။ (အဘိ႒၊ ၂၊ ၃၂၈)"
ႏွင့္ "ရတနံ တာနိ သေတၱဝ ယ႒ိ" အဘိဓာနပၸဒီပိကာ ဂါထာ (၁၆၉)မွာ ေဖာ္ျပခ်က္အရ
သိႏိုင္ပါတယ္။
ခုေဖာ္ျပခ်က္မွာပါတဲ့ "ရတန"ဆိုတာ တစ္ေတာင္ႏွစ္ေတာင္စသျဖင့္ တံေတာင္နဲ႔ တိုင္းတာတဲ့ "ေတာင္"ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရကို ရည္ၫႊန္းတာပါ။
ဒါေၾကာင့္ ကရီသတစ္ခု (တစ္ပယ္) ဆိုတာ ၇-ေတာင္ တာနဲ႔ တစ္ဘက္ကို ၂၅-တာ ႐ွိၿပီး စတုရန္းတာ (၁၀၀) က်ယ္ဝန္းတဲ့ ေျမကြက္ျဖစ္ပါတယ္။
ေ႐ွးျမန္မာမင္းမ်ား အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္ကာလကလည္း ျမန္မာ့လယ္ယာတိုင္းတာတဲ့စနစ္ဟာ "ပယ္"စနစ္နဲ႔ တိုင္းတာခဲ့ၾကတာပါ။
ပယ္စနစ္နဲ႔ ေရတြက္ပံု ႏွစ္မ်ိဳး႐ွိပါတယ္။
၁။ ပကတိပယ္
၂။ မင္းပယ္ တို႔ပါပဲ။
ပကတိပယ္တြက္ပံုကအထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့သလို တဘက္ကို ၂၅-တာ၊ စတုရန္းသတ္ တာ ၁၀၀ နဲ႔ ေရတြက္ပါတယ္။
ပကတိပယ္တြက္ပံု အယူအဆမကြဲျပားေပမယ့္ မင္းပယ္တြက္ပံုကေတာ့ ကြဲျပားၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
ေတာင္ေပါက္အဘိဓာနိႆယမွာ ေဖာ္ျပခ်က္နဲ႔ ေဒါက္တာတိုးလွရဲ႕
"စာေပမွတ္တမ္းမ်ားက ေျပာေသာ ျမန္မာ့သမိုင္း" စာအုပ္မွာေဖာ္ျပတဲ့ မင္းပယ္ေရတြက္ပံုဟာ မတူၾကပါ။
ေတာင္ေပါက္ဆရာေတာ္က
"စတုရန္း တာ ၅၀ ကို မင္းပယ္" လို႔ အဘိဓာန္နိႆယမွာ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒီအယူအဆခ်က္အတိုင္း တိပိဓာန္မွာလည္း ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။
စတုရန္းတာ ၅၀ ဆိုတာ
"တစ္ဘက္ကို တာ ၅၀ နဲ႔ သတ္မွတ္ၿပီး စတုရန္းသတ္ တာ ၂၀၀ " လို႔ ယူဆရမွာပါ။
ေဒါက္တာတိုးလွရဲ႕
"စာေပမွတ္တမ္းမ်ားက ေျပာေသာ ျမန္မာ့သမိုင္း" စာအုပ္မွာေဖာ္ျပတဲ့ မင္းပယ္တြက္နည္းက
"တဘက္ကို ၃၅-တာ, ၂-ေတာင္, ၁-မိုက္, ၄-သစ္ ႐ွိၿပီး စတုရန္သတ္ တာ ၁၄၁-တာနဲ႔ ၃-ေတာင္႐ွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ေဒါက္တာတိုးလွ ေဖာ္ျပထားတဲ့ မင္းပယ္တြက္နည္းဟာ "ဗဒံုမင္းရဲ႕ပယ္ ပံုေတာ္ေက်ာက္စာ" မူအရလို႔ ဆိုပါတယ္။
တစ္ခါတစ္ရံ ပကတိပယ္ကို မင္းပယ္နဲ႔ ကြဲျပားေစဖို႔ ဆင္းရဲသားပယ္လို႔လည္း ေခၚေဝၚသံုးစြဲၾကတယ္လို႔ ေဒါက္တာတိုးလွရဲ႕
"စာေပမွတ္တမ္းမ်ားက ေျပာေသာ ျမန္မာ့သမိုင္း" စာအုပ္မွာ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
မ်က္ေမွာက္ေခတ္မွာ ေ႐ွးေခတ္ ျမန္မာ့လယ္ယာေျမစနစ္မွာ အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ "ပယ္"
ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရ အစား အေနာက္တိုင္း လယ္ယာေျမစနစ္သံုး "ဧက Acre " ဆိုတဲ့
ေဝါဟာရကိုသာ အသံုးျပဳၾကပါေတာ့တယ္။
မ်က္ေမွာက္ေခတ္သံုး "ဧက Acre "နဲ႔
ပကတိပယ္(ဆင္းရဲသားပယ္)ကို တြက္ရင္ ၁.၇၈ ဧကႏွင့္ ညီမွ်ၿပီး မင္းပယ္တစ္ပယ္ဟာ
၃.၅၅ ဧကႏွင့္ ညီမွ်တယ္လို႔ ေဒါက္တာတိုးလွက ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ေ႐ွးေခတ္က ျမန္မာ့လယ္ယာေျမစနစ္မွာ အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ "ပယ္"ေဝါဟာရဟာ
ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီဘဝသို႔ က်ေရာက္ခ်ိန္ကစၿပီး ကြယ္ေပ်ာက္သြားခဲ့ရပါတယ္လို႔
ဆိုၾကပါတယ္။
ဆက္လက္ေဖ္ျပပါဦးမည္
