အေၾကာင္း ၄-ပါးတုိ႔ ျပဳျပင္ေနပံု (ကိုယ္က်င့္အဘိဓမၼာ - ၉၁)

ဤေနရာ၀ယ္ ဓာတ္ၾကီးေလးပါးတုိ႔ စုေပါင္းေနပံုႏွင့္ ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရေၾကာင့္ ရုပ္တုိ႔ ျဖစ္ရေၾကာင္းကို ထင္ရွားေစရန္ထပ္ရွင္းပါဦးမည္။ ေရွးဦးစြာ ေျမၾကီးျဖင့္ ျပဳလုပ္အပ္ေသာ လူရုပ္ကေလးကို စဥ္းစားၾကစို႔။ ေျမမူန္႔ေတြခ်ည္းသက္သက္ လူရုပ္ျဖစ္ႏုိင္မလား။ မျဖစ္ႏုိင္။ ေျမမူန္႔ေတြခ်ည္းသက္သက္ လူရုပ္ျဖစ္ႏုိင္မလား။ မျဖစ္ႏုိင္။ ေျမမူန္႔ခ်ည္းသက္သက္ ထားလွ်င္ ေလတုိက္သျဖင့္ လြင့္သြားလမ့္မည္။ သို႔ျဖစ္၍ လြင့္မသြားႏုိင္ေအာင္ ေရဆြတ္ေပးရလိမ့္မည္။

ေျမႏွင့္ေရ ေပါင္းမိရုံျဖင့္လည္း လူရုပ္ျဖစ္ဖို႔ မဆုိထားဘိ စည္းစည္းလံုးလံုးပင္ မျဖစ္ႏုိင္ေသး။ ထုိ႔ေၾကာင့္ စည္းလံုးမိေအာင္ စုေပးရဦးမည္။ ထုိမွ်ျဖင့္လည္း လူရုပ္မျဖစ္ႏုိင္ေသး။ ေရဆြတ္ထားသျဖင့္ စိုးစြတ္ေနေသာရႊံ႕ကို အရုပ္လုပ္ျဖစ္ရုံ ခပ္ထန္႔ထန္႔ျဖစ္ေအာင္ ေနလွန္းေပးရဦးမည္။ ထုိသို႔ ေျမဓာတ္ ေရဓာတ္ လံုးေထြးမိေအာင္ ျပဳေပးေသာ ေလဓာတ္၊ အပူ(မီး)ဓာတ္တုိ႔ျဖင့္ သင့္တင္ရုံညီမွ်ေနေသာ ရႊံ႕ကိုမွ အရုပ္ျပဳလုပ္တတ္သူက အရုပ္လုပ္ေပးေသာေၾကာင့္ လူရုပ္ကေလး ျဖစ္လာရေလသည္။ ဤကား ဥပမာသေဘာအားျဖင့္ ေျပာျပျခင္းသာတည္း။

ကံစီမံပံု

ထုိ႔အတူ ပထ၀ီဓာတ္ခ်ည္းသက္သက္ ခႏၶာကိုယ္မျဖစ္ႏုိင္။ ပထ၀ီဓာတ္လြင့္မသြားေအာင္ အာေပါဓာတ္က စိမ့္စိုလ်က္ရွိရ၏။ စိုထုိင္းထုိင္းမရွိရေအာင္ ေတေဇာဓာတ္က အေငြ႕ေပးလ်က္ရွိရ၏။ တစ္ဖြဲ႕စီတစ္ဖြဲ႕စီ (တစ္ကလာပ္စီ) တြဲမီေအာင္ ၀ါေယာဓာတ္က တြန္းထုိး ဖိညပ္လ်က္ရွိရ၏။ ထုိဓာတ္ၾကီး ၄-ခုအစုအဖြဲ႕၌ မကင္းစေကာင္းေသာ ၀ဏ ဂႏၶ ရသ ၾသဇာတုိ႔ ပါရွိၾက၏။ ထုိသို႔ ရုပ္ကလာပ္မ်ားစြာတုိ႔ ပူးေပါင္းမိေသာအခါ (ေတာ္စြာေလ်ာ္စြာ မပူးေပါင္းဘဲ) ေရွးကလူရုပ္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ႏုိင္ေသာ ကံစီမံခ်က္အတုိင္း “လူ႔ကိုယ္ေကာင္”ျဖစ္ေအာင္ ပူးတြဲမိၾကေလသည္။

ထုိကဲ့သို႔ ကံကစီမံရာ၌ ကံျပဳစဥ္က စိတ္အေနအထားလုိက္၍ ေယာက္်ားသဏၭာန္၊ မိန္းမသဏၭာန္ျဖစ္ေအာင္လည္း စီမံရ၏။ အကုသိုလ္ကံအလုိက္ ငရဲသဏၭာန္၊ ျပိတၱာသဏၭာန္မ်ားကိုလည္း စီမံရ၏။ ကုသိုလ္ကံ ေကာင္းမေကာင္းကိုလုိက္၍ လွပေသာသဏၭာန္၊ မလွပေသာသဏၭာန္မ်ားကိုလည္း စီမံရ၏။ အကုသိုလ္ကံေၾကာင့္ တိရစၧာန္သဏၭာန္ကို ရေသာ္လည္း ေရွးကုသိုလ္ကံမ်ားက အခြင့္သာလာလွ်င္ တိရစၧာန္လွလွကေလးျဖစ္ေအာင္၊ ေကြ်းခ်င္ ေမြးခ်င္စရာေကာင္းေအာင္ စီမံျပန္၏။ ကုသိုလ္ကံေၾကာင့္ လူျဖစ္ေသာ္လည္း အကုသိုလ္ကံက မလွမပျဖစ္ေအာင္၊ သူတစ္ပါးရြံမုန္းေအာင္၊ ေပးကမ္းခ်င္သူနည္းေအာင္ စီမံဖန္တီးျပန္၏။ ဤသို႔လွ်င္ ကံတရားသည္ မိမိစြမ္းအားရွိသေလာက္ ဤခႏၶာကိုယ္ (ရုပ္) တရားၾကီးကို ပဋိသေႏၶတည္စ အမိ၀မ္းတြင္းကစ၍ စီမံဖန္တီးထားေလသည္။ (ဤကံေၾကာင့္ျဖစ္ေသာရုပ္ကို “ကမၼဇရုပ္”ဟုေခၚ၏)

စိတ္ကျပဳျပင္ပံု

ကံစီမံထားေသာ ထုိရုပ္ၾကီးကို စိတ္ကလည္း ထပ္မံ၍ျပဳျပင္ျပန္၏။ စိတ္၏အလိုအတုိင္း ထုိင္ရ၊ အိပ္ရ၊ ရပ္ရ၊ သြားရ၏။ သြားလုိေသာစိတ္ ျဖစ္ေသာအခါ စိတၱဇရုပ္တုိ႔သည္ တစ္ကိုယ္လံုး ပ်ံ႕ႏွံ႕လ်က္ျဖစ္၏။ ထုိစိတၱဇရုပ္မ်ား၌ ၀ါေယာဓာတ္သည္ခါတုိင္းထက္ သတၱိေကာင္း၏။ ထုိ၀ါေယာဓာတ္အစြမ္းေၾကာင့္ တစ္ကိုယ္လံုး လူပ္လူပ္ရြရြျဖစ္၏။ ၀ါေယာဓာတ္လြန္ကဲေသာ ရုပ္ကလာပ္ေတြ မ်ားသည္ထက္ မ်ားလာေသာအခါ ေရြ႕ကာေရြ႕ကာ ျဖစ္ရာ၌ (ေရြ႕ခ်င္တုိင္း မေရြ႕ဘဲ စိတ္အလိုက်ေအာင္) ေရြ႕ၾကရေလသည္။

ဤေနရာ၌ “ေရြ႕ကာေရြ႕ကာ ျဖစ္ျခင္”ဟူေသာစကားကို ထပ္၍ ထင္ရွားေစဦးအံ့ - ယခုကာလ ရုပ္ရွင္ရုိက္ကူးရာ၌ လူတစ္ေယာက္၏ ေျခလွမ္း၍ သြားေနပံုထင္ရွားေအာင္ ကားငယ္ကေလးေပါင္းမ်ာားစြာ ရုိက္ကူးရ၏။ ပထမကား၌ ရပ္ေနပံုသာ ပါေသး၏။ ဒုတိယ တတိယစေသာ ကားမ်ား၌လည္း ထူးျခားျခင္း မရွိလွေသး။ ကားေပါင္းအေတာ္မ်ားမွ ေျခၾကြသလိုေပၚလာ၏။ ထုိ႔ေနာက္လည္း ကားေပါင္း အေတာ္မားမွ ေျခကိုေျမွာက္သလုိ ေပၚလာ၏။ ဤသို႔ သြားေနပံုေပၚလာေအာင္ ကားေပါင္းမ်ားစြာ ဆက္ရေလသည္။ ထိုကားပံုကေလးမ်ားလည္း တကယ့္လူ၏ အေနအထားကို အဆက္္ဆက္ ထင္ရွားေစေသာ ပံုကေလးမ်ားတည္း။

ထို႔ေၾကာင့္ “လူသြားသည္”ဟုဆုိရာ၌ သြားလိုေသာစိတ္ေၾကာင့္ ပထမျဖစ္ေသာ ရုပ္မ်ားမသြားေသး။ မတ္တတ္ရပ္လ်က္ ရွိေသး၏။ သို႔ေသာ္ ပထမရုပ္ကလာပ္၌ ပါ၀င္ေသာ ၀ါေယာဓာတ္ အစြမ္းေၾကာင့္ မျငိမ္မသက္ေသာ အမူအရာျဖစ္လာ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဒုတိယရုပ္စုသည္ ပထမရုပ္စု၏ေနရာ၌ ထပ္၍မျဖစ္ဘဲ ထုိေနရာႏွင့္ ဆက္ကပ္ေနေသာ ဒုတိယေနရာ၌ ျဖစ္၏။ ဤသို႔လွ်င္ ေနာက္ေနာက္ျဖစ္ရေသာ ရုပ္ကလာပ္စုက ေနရာေရြ႕၍ေရြ႕၍ ျဖစ္ေနရာ၀ယ္ (မ်က္စိတစ္မွိတ္ခန္႔အတြင္း၌ ကုေဋတစ္သိန္းခန္႔မက စိတ္ျဖစ္လွ်င္ စိတၱဇရုပ္သည္ ကုေဋတစ္သိန္းမက အထပ္ထပ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္) မ်က္စိတ္စမွိတ္ခန္႔ အခ်ိန္အတြင္းမွာပင္ သြားလာေနေသာ ပုံသဏၭာန္ ထင္ေပၚလာေလသည္။

ထုိ႔ျပင္ “စိတ္ပ်ိဳေတာ့ကိုယ္ႏု” ဆုိသည့္အတုိင္း စိတ္ခ်မ္းသာေသာသူ၌ ၾကည္လင္ေသာ စိတၱဇရုပ္မ်ားျဖစ္၍ ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ စကားေျပာေနေသာအခါ၀ယ္ မ်က္ႏွာမ်ားၾကည္လင္၏။ ထိုက္တန္သမွ်က်န္းမာေအာင္ ၾကည္လင္ေသာစိတ္က စြမ္းေဆာင္ႏုိင္၏။ “စိတ္ေထာင္းေတာ့ ကိုယ္ေၾက”ဟု ေျပာရုိးရွိသည့္အတုိင္း စိတ္မခ်မ္းသာလွ်င္ စိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ရုပ္မ်ား ညွိဳးႏြမ္း၏။ စကားေျပာမတည့္၍ စိတ္မေကာင္းေသာအခါ၌ ခ်ိဳေနေသာမ်က္ႏွာသည္ပင္ ခ်က္ခ်င္းပ်က္ေတာ့၏။

အိမ္တစ္ေဆာင္ကို မီးေလာင္လွ်င္ နီးကပ္ေနေသာ အျခားအိမ္မ်ားလည္း ေလာင္ရသကဲ့သို႔ စိတၱဇရုပ္က ညွိဳးႏြမ္းပူေလာင္ေနလွ်င္ ဆက္စပ္ေနေသာ ကမၼဇ၊ ဥတု၊ အာဟာရဇရုပ္မ်ားလည္း ပူေလာင္ရေတာ့၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အလြန္႕အလြန္ စိတ္မခ်မ္းသာေသာသူသည္ အရြယ္ႏွင့္မတန္ေအာင္ အုိဆုိး၍ ထိုထက္ပူပန္လာေသာအခါ ႏွလံုးကြဲ၍ စုေတရေလေတာ့၏။ ဤသို႔လွ်င္ ခႏၶာကိုယ္ကို ပဋိသေႏၶကစ၍ စိတ္ကလည္း ျပဳျပင္လ်က္ရွိေလသည္။

ဥတုက ျပဳျပင္ပံု

ဥတုကလည္း ရုပ္ကိုျပဳျပင္ႏုိင္၏။ သာယာေသာဥတု၌ ေနထုိင္လွ်င္ ရုပ္ၾကည္လင္၏။ က်န္းမာ၀ျဖိဳး၏။ သန္႔ရွင္းေသာ အိပ္ရာေနရာ အ၀တ္မားကို ၀တ္ေလ့ရွိသူ၌ ထိုအ၀တ္မ်ားေတြ႕ထိေသာ ဥတုေၾကာင့္ သန္႔ရွင္းေသာ ဥတုဇရုပ္မ်ား တုိးပြားသျဖင့္ က်န္းမာ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အျမဲသန္႔ရွင္းေနေသာ အ၀တ္ အိပ္ရာေနရာမ်ားကို သံုးစြဲျခင္းသည္ က်န္းမာဖို႔အေၾကာင္း နည္းေကာင္းအစစ္ပင္တည္း။ မသန္႔ရွင္းေသာ အ၀တ္ အိပ္ရာ ေနရာမ်ားကို သံုးစြဲသူ၌ကား ဥတုဇရုပ္မ်ား တုိးပြားသျဖင့္ က်န္းမာေရးဆုတ္ယုတ္ပ်က္ျပား၏။ ေတာ ေတာင္ သစ္ပင္တုိ႔သည္ မုိးက်ေသာအခါ၌ ဥတုေကာင္းႏွင့္ ေတြ႕ရ၍ တုိးတက္ျပန္႔ပြား စည္ကားၾက၏။ ေႏြဥတုက်ေသာအခါ မေကာင္းေသာ ဥတုႏွင့္ေတြ႕၍ ညွိဳးႏြမး္ေျခာက္ေသြ႕ၾကရေလသည္။ ဤသို႔လွ်င္ ဥတုကလည္းခႏၶာကိုယ္ကို အမိ၀မ္းတြင္း ေအာင္းေနစဥ္ကပင္ ျပဳျပင္ေနရကား ဥတုအလိုက္ သစ္ပင္ေတာေတာင္တုိ႔ ေျပာင္းလြဲပံုကို ၾကည့္၍ မိမိကိုယ္၌လည္း ဥတုေကာင္းမေကာင္းလုိက္၍ ဥတုဇရုပ္မ်ားေျပာင္းရပံုကို သတိျပဳပါကုန္။

အာဟာရက ျပဳျပင္ပံု

စားသမွ်အစာ၌ (ေသာက္ေရ၌ပင္) ပါရွိေသာၾသဇာသည္ ရုပ္ကိုျဖစ္ေစႏုိင္၏။ မိမိႏွင့္သင့္ေသာ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးမ်ားသာ စားေသာက္သံုးစြဲလွ်င္ ေကာင္းေသာရုပ္္မ်ား တုိးပြား၍ ၀ျဖိဳးၾကည္လည္ စည္ပင္က်န္းမာ၏။ မသင့္ေတာ္ေသာ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးမ်ားကို သံုစြဲစားေသာက္မိလွ်င္ မေကာင္းေသာ ရုပ္မ်ားတုိးပြား၍ ညွိဳးႏြမ္းေသြ႕ေျခာက္ ေရာဂါေရာက္ရသည္မွာ မ်က္ျမင္ပင္ျဖစ္သကဲ့သို႔ သင့္ေတာ္ေသာ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးမ်ားကို သံုစြဲစားေသာက္ေလ့ရွိသူတို႔ အသက္ရွည္ၾက၊ အနာကင္းၾကသည္မွာလည္း မ်က္ျမင္ပင္ျဖစ္သည္။

အမိ၀မ္းတြင္း သေႏၶတည္ေနစဥ္မွာလည္း ကိုယ္ခႏၶာကေလး ထင္ရွားသည္မွစ၍ အမိစားသမွ်အစာသည္ သူငယ္၏ ကိုယ္အတြင္းသို႔စိမ့္၀င္၏။ ထိုအခါ ကေလး၏ ကိုယ္၌ အာဟာရေၾကာင့္ ရုပ္မ်ား တုိးပြားၾက၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မိမိကေလး၏ က်န္းမာေရးကို လုိးလားေသာ မိခင္တုိင္းပင္ ကိုယ္၀န္ရွိသည္ကစ၍ ကေလးႏွင့္ အသင့္ေတာ္ေသာ အစာအာဟာရမ်ားကို အထူးေရွာင္ၾကဥ္ၾကရသည္။ အမိသည္ အၾကင္အစားအေသာက္ကို စားေသာက္၏။ ထုိအစားအေသာက္ျဖင့္ အမိ၀မ္း၌တည္ေနေသာ ကိုယ္၀န္သူငယ္သည္မွ်တရရွာ၏။ အမိစားေသာအစာသည္ ခ်က္ၾကိဳးမွစိမ့္၍ ကေလးကိုယ္၌ ပ်ံ႕ႏွံ႕၏ဟု က်မး္စာတုိ႔၌ဆုိ၏။ ယခုအခါ၌ကား က်န္းမာေရးကို အေတာ္နားလည္ေသာ ဆရာတုိ႔ညႊန္႔ၾကားခ်က္ျဖင့္ သေႏၶရွိသည္ကစ၍ မိခင္သည္ အားရွိေသာအစာကို စားရ၏။ ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္း သြားလာမူကို သတိျပဳရ၏။ မၾကာမၾကာ ကိုယ္၀န္ကို ဆုိင္ရာဆရာထံ ျပရ၏။ အအိပ္အစား မွန္ေစရ၏။ မိမိကုိယ္တုိင္က ေရာဂါကင္း၍ ထိုကဲ့သို႔ ဂရုစိုက္ျခင္းရွိပါမွ က်န္းမာေသာ သာသမီးတုိ႔က မ်ားေပးလိမ့္မည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မိခင္တုိင္းကလည္း ကေလး၏ အာဟာရကို ကိုယ္၀န္ရွိစဥ္ကစ၍ ျပဳျပင္ေပးၾကပါကုန္။

နိဂံုး

ဤမွ်ေသာ စကားအစဥ္ျဖင့္ နားလည္သင့္သမွ် ရုပ္တုိ႔၏ အေၾကာင္းကိုျပခဲ့ျပီ။ ဤသို႔ ရုပ္တုိ႔၏ျဖစ္အင္ကို စီစဥ္ရေၾကာင္း ေကာင္းျမတ္ေသာပဋိပတ္ေၾကာင့္ ဤစာကို ၾကည့္ရူသူတုိင္း ယခုဘ၀က်န္းမာေရး၊ ေနာင္သံသရာ၌ နိဗၺာန္ မေျပာင္းရေသးမီ ရုပ္ေကာင္း ရုပ္မြန္ရေရးအတြက္ ထက္ျမက္ေကာင္းျမတ္ေသာ ကံကိုျပဳႏုိင္ၾကပါေစ။ ငါႏွင့္အတူ အတြင္းလူတုိ႔ကား ျဖစ္ေလရာဘ၀၌ (နိဗၺာန္မရေသးလွ်င္ ကုသိုလ္ေကာင္းမူ ပါရမီျပဳရာ၀ယ္) စိတ္သြားတုိင္းကိုယ္ပါ၍ လိုရာေကာင္းမူမ်ားကို အားထုတ္ႏုိင္ေလာက္ေအာင္ က်န္းမာသန္႔ရွင္းေသာ ရုပ္အဆင္းကိုရရွိကာ ပါရမီတုိးပြားေအာင္ ၾကိဳးစားႏုိင္ၾကပါေစ။

ယခု ေနာက္ေႏွာင္း၊ ရုပ္ရည္ေကာင္းဖုိ႔၊ က်ိဳးေၾကာင္းစံုလင္၊ ရုပ္ျဖစ္အင္ကို၊ စီစဥ္ပါရ၊ ဤပုညေၾကာင့္၊ ရူၾကသသူ၊ မ်ားဗုိလ္လူတုိ႔၊ ခုမူေျမာ္ေတြး၊ က်န္းမာေရးႏွင့္၊ ေနာင္ေရးရုပ္ေကာင္း၊ ရဖုိ႔ေၾကာင္းဟု၊ ကံေကာင္းျပဳေစ၊ ငါ့အေနမူ၊ ဘေ၀ ဘ၀၊ ျဖစ္သမွ်၌၊ ပုညအလုပ္၊ ၾကိဳးစားထုတ္က၊ ဤရုပ္ခႏၶာ၊ က်န္းခံသာ၍၊ ခုိင္မာေစေၾကာင္း၊ ေဖာ္အေပါင္းလည္း၊ အေကာင္းဆင္တူ၊ ရုပ္စင္ျဖဴသည္။ နိဗၺဴထုတ္ေခ်ာက္ ေရာက္ရန္ေသာ၀္။

ရုပ္ႏွင္စပ္၍ မွတ္ဖြယ္မ်ားျပီးပါျပီ။