အမွတ္စဥ္(၂၈) {လူ႔ခႏၶာ၌ မဟာဘုတ္တည္ပံု၊ ေတေဇာ ၄-မ်ိဳး၊ ၀ါေယာ႐ုပ္ ၆-မ်ိဳး}

လူ႔ခႏၶာ၌ မဟာဘုတ္တည္ပံု 
                            

ကဲ ေကာင္းၿပီ၊ မဟာဘူတကို လူရဲ႕ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ နည္းနည္းေလာက္ ရွာၾကည့္ရေအာင္၊ လူ႕ရဲ႕ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ အ႐ိုးဆိုတာ ရွိတယ္၊ အဲဒီ အ႐ိုးေပၚမွာ အသားစိုင္ေတြ ရွိတယ္ေနာ္၊ ဒါ Skelton အ႐ိုးစုႀကီးေတြ ဘာေတြ ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ လူရဲ႕ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ျမင္လို႔ရတာေတြေလ၊ အစိုင္အခဲေတြ  အားလံုးဟာ ဒီ႐ုပ္တရားေတြ အားလံုးရဲ႕ တည္ရာျဖစ္လို႔ ပထ၀ီလို႔ပဲ ေခၚတယ္ေနာ္၊ တည္ရာပံုပန္းသဏၭာန္ကေတာ့ အမ်ိဳးမ်ိဳးပဲ သူက ဖန္တီးေနတာ၊ အာေပါကေန စုစည္း ေပးထားတယ္၊ ဒီလို အတံုးအခဲေတြဟာ အာေပါကေန စုစည္း ေပးထားတယ္၊ ေတေဇာက ရင့္က်က္လာေစတယ္၊ ၀ါေယာက ၿပိဳလဲမသြားေအာင္ ထိန္းေပးေနတယ္၊ ဓာတ္ႀကီေလးပါးလံုး ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ရွိတယ္။

ဓာတ္ႀကီးေလးပါး ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ၾကည့္၊ မာမာေပ်ာ့ေပ်ာ့ အတံုးအခဲ မွန္သမွ်ကို ဒါ ပထ၀ီလို႔ ေခၚတယ္၊ အဲဒီ ပထ၀ီထဲမွာ အာေပါဆိုတာ ရွိတယ္၊ အာေပါသေဘာမွာ ယိုစီးတဲ့သေဘာ, ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့သေဘာ ႏွစ္ခုရွိတယ္တဲ့၊ ပထ၀ီမွာလည္းပဲ ခက္မာတဲ့သေဘာ, ေပ်ာ့တဲ့သေဘာ ႏွစ္ခုရွီတယ္၊ ခက္မာတယ္ ဆိုတာ အတံုးအခဲေလး ျဖစ္တာကို ေျပာတာပါ၊ က်န္တဲ့ ႐ုပ္တရားေတြ အားလံုးရဲ႕မွီရာဟာ ပထ၀ီ၊ သူက အေျခခံမွီရာ႐ုပ္၊ ေလာကမွာ ပကတိေျမႀကီးသည္ ေတာေတာင္ ေရေျမ အိမ္ေဂဟာ အေပါင္းတို႔ရဲ႕ မွီရာျဖစ္သလိုပဲ ဒီ အတံုးအခဲေလးေပၚမွာ ႐ုပ္အားလံုးဟာ မွီေနၾကတယ္။

        

ပတိ႒ာနရသာ- ႐ုပ္ေတြ မွန္သမွ်ဟာ ပထ၀ီေပၚမွာ တည္ေနၾကတာမို႔ ပထ၀ီက ေတာင့္ခံထားတယ္လို႔ ဒီလို ေျပာတယ္၊ မုန္႔တံုးကေလးပဲ ၾကည့္ဦး၊ ဒီလိုအတံုးေလး ျဖစ္ေနတဲ့ထဲမွာ ဒီ အတံုးေပၚမွာ စုစည္းထားတဲ့ အာေပါဆိုတဲ့ သေဘာလည္း ရွိတယ္၊ ၿပိဳကြဲမသြားေအာင္ ထိန္းထားတဲ့ ၀ါေယာဆိုတာလည္း ဒီေပၚမွာ ရွိေနတယ္၊ ဒါေၾကာင့္မို႔ ပထ၀ီဆိုတဲ့ ေျမဓာတ္ရဲ႕ သဘာ၀သည္ အတံုးအခဲ။

ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ အတံုးအခဲျဖစ္ေနတဲ့ သဏၭာန္မွန္သမွ်ဟာ ပထ၀ီဓာတ္ရွိေနတဲ့ အရာေတြတဲ့၊ ေနာက္ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ အရည္သေဘာေတြ မရွိဘူးလား၊ ခႏၶာကိုယ္မွာ အရည္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္၊ မ်က္လံုးက ထြက္တာေတာ့ မ်က္ရည္တဲ့၊ ပါးစပ္က ထြက္တာ တံေတြးတဲ့၊ ဒီလို လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ရွိတဲ့ အရည္ဓာတ္ေတြ၊ အရည္ထဲမွာ အာေပါသာ ရွိတာလား၊ က်န္တာ မရွိဘူးလား ဆိုရင္ ရွိတယ္၊ quantity ဆိုတဲ့ ပါ၀င္တဲ့ ပမာဏ ကြာသြားတာ၊ အ႐ိုးက်ေတာ့ ပထ၀ီဓာတ္က မ်ားတယ္၊ က်န္တာေတြက ေလ်ာ့နည္းသြားတယ္၊ ခုနက အရည္ေတြက်ေတာ့ အာေပါဓာတ္က မ်ားၿပီးေတာ့ က်န္တာေတြက ေလ်ာ့နည္းတယ္၊ ဒီလို နားလည္ရမယ္ေနာ္။

အတံုးအခဲျဖစ္ေနရင္ ပထ၀ီကမ်ားၿပီး က်န္တာေတြက ေလ်ာ့နည္းတယ္၊ သူတို႔က အခ်ိိဳးအစားခ်င္း ညီခ်င္မွ ညီတယ္၊ အတံုးအခဲႀကီး ျဖစ္ေနရင္ ပထ၀ီက မ်ားတယ္၊ အရည္ေပ်ာ္ေနလို႔ ရိွရင္ အာေပါက မ်ားတယ္၊ ဥပမာ မီးဆိုတဲ့အထဲမွာ လူေတြက မီးဆိုရင္ အပူတစ္မ်ိဳးတည္းပဲ ထင္တယ္၊ မဟုတ္ဘူး၊ မီးထဲမွာ ေတေဇာက လြန္ကဲေနတယ္၊ အဲဒီထဲမွာ ပထ၀ီလည္း ရွိတယ္၊ အာေပါလည္း ရိွတယ္၊ ဒီ မီးထဲမွာ မီးညြန္႔သဏၭာန္ေလး ျဖစ္ေနေအာင္ အာေပါက စုစည္းတာ၊ မီးထဲမွာ အာေပါ ရွိတယ္ ဆိုလိုိ႔ရွိရင္ ယံုႏိုင္စရာေတာင္ မရွိဘူး၊ စုစည္းတဲ့သေဘာကို ေျပာတာ၊ မီးထဲမွာ စုစည္းထားတဲ့ သေဘာေလး ရွိတယ္၊ စုစည္းထာတဲ့ သေဘာေလးကို ၿပိဳလဲမသြားေအာင္ ထိန္းထားတဲ့ ၀ါေယာလည္း ရွိတယ္။

အဲဒီေတာ့ ဘယ္အရာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဓာတ္ႀကီးေလးပါးရွိတယ္၊ ေရထဲမွာလည္း ရွိတယ္၊ မီးထဲမွာလည္းရွိတယ္၊ ေလထဲမွာလည္း ထို႔အတူပဲေပါ့၊ ေလာတိုက္လို႔ရွိရင္ လူကို လာထိတာ ၾကည့္ေလ၊ သိတယ္ မဟုတ္လား၊ အဲဒီမွာ ထိတဲ့အခါမွာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ထိရင္ ဒါ ပထ၀ီရဲ႕ သေဘာေၾကာင့္ ျဖစ္တာေလ၊ ေလထဲမွာလည္း ၀ါေယာက ျပင္းထန္တယ္၊ ၀ါေယာက လြန္ကဲတယ္၊ က်န္တာေတြက ေလ်ာ့နည္းတယ္၊ အခ်ိဳးအစား quantity က်ေတာ့ ကြာျခားတယ္။

လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ၾကည့္လိုက္၊ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ အတံုးအခဲ သဘာ၀ေတြ မွန္သမွ် ပထ၀ီဆိုတဲ့ အမာခံ႐ုပ္ကို အဓိကထားၿပီးေတာ့  ေျပာတာ၊ ပထ၀ီလို႔ဆိုေပမယ့္ အထဲမွာ ႐ုပ္၈-ခုလို႔  မွတ္ရမယ္၊ ဘယ္ေနရာပဲျဖစ္ျဖစ္ ႐ုပ္၈-ခု ရွိတယ္ေနာ္၊ အားလံုးဟာ ႐ုပ္ ၈-ခုနဲ႔ ဖြ႔ဲတယ္၊ သို႔ေသာ္ ပထ၀ီသည္ လြန္ကဲေနတယ္၊ အဲဒီမွာ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာရွိတဲ့ အရည္သေဘာေတြက်ေတာ့ ႐ုပ္ ၈-ခုနဲ႔ပဲ၊ ဒါေပမယ့္ အာေပါ လြန္ကဲေနတယ္။

ေတေဇာ ၄-မ်ိဳး

ေနာက္ ေတေဇာတဲ့၊ လူရဲ႕ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ရွိတယ္၊ ေနမေကာင္းတဲ့ အခါက်ေတာ့ လူ႔ရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္က ပူမလာဘူးလား၊ temperature ဆိုတာ thermomter နဲ႔ တိုင္းလိုက္တဲ့ အခါ ရွိရမယ့္ အပူထက္ ပိုၿပီးေတာ့ ပူလာတယ္၊ အဲဒီ အပူမ်ိဳးကို သႏၱပၸန ေတေဇာ လို႔ ေခၚတယ္၊ အဲဒီေတေဇာက ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တာတုန္းဆိုရင္ မတည့္တာ စားရင္လည္း ျဖစ္တယ္၊ မတည့္တဲ့ ဥတုနဲ႔ ေတြ႔ရင္လည္း ျဖစ္တယ္၊ အခုေခတ္ဆိုရင္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တယ္ေပါ့၊ လူရဲ႕ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ဒီလိုအပူတစ္မ်ိဳးလည္း ရွိတယ္။

ေနာက္ အပူတစ္မ်ိဳး ရွိေသးတယ္၊ ဇိရဏေတေဇာ တဲ့၊ လူဟာ ကေလးဘ၀တုန္းက အသားအေရနဲ႔ နည္းနည္း အရြယ္ရလာတဲ့ အသားအေရ တူေသးလား၊ တျဖည္းျဖည္း ၾကမ္းၾကမ္းလာတယ္၊ ရင့္ရင့္လာတယ္၊ ေမြးစကေလးေလးရဲ႕ အသားေလးက ႏုဖတ္ဖတ္ေလး၊ တျဖည္းျဖည္း ၾကမ္းလာတာ ဘယ္္အရာကေန ၾကမး္ေအာင္ လုပ္ေနတာတုန္း ဆိုရင္ ေတေဇာဓာတ္က လုပ္တာ၊ အဲဒီ ေတေဇာက ပထမရင့္ေအာင္ လုပ္တယ္၊ ေနာက္က်လို႔ရွိရင္ ရင့္ရာကေန အရင့္လြန္လာေတာ့ မွည့္လာတယ္၊ လူေတြမွာ ေခါင္းေပၚက ဆံပင္ေလးေတြ ျဖဴလာတယ္၊ သြားေတြ က်ိဳးကုန္တယ္၊ ပါးေရေတြ တြန္႔ကုန္တယ္၊ ေတေဇာက လုပ္ေနတာ၊ ေတေဇာကေန ေလာင္ေနတာ၊ အၿမဲတန္း ေလာင္ေနလု႔ိ လူရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္သည္ ရင့္ေရာ္ၿပီးေတာ့ အိုမင္းလာတယ္၊ အဲဒါ ဇိရဏေတေဇာ။

ေနာက္ ေတေဇာတစ္ခုက ဘာတံုးဆိုလို႔ရွိရင္ စားလုိက္တဲ့ အစာအဟာရေတြဟာ ၀မ္းထဲမွာ ေၾကညက္တယ္၊ ခ်က္ထားသလို ေၾကသြားတာ၊ လံုး၀ကို ခြဲျခားလို႔ မရေအာင္၊ စားတုန္းေတာ့ အမ်ိဳးစံု စားတာပဲေလ၊ ေနာက္က်ေတာ့ ေၾကညက္သြားတဲ့ အခါက်ေတာ့ ခြဲလို႔မရေတာ့ဘူး၊ တစ္ခုတည္း ျဖစ္သြားတယ္၊ အဲဒီလို ျဖစ္သြားေအာင္ ဘယ္အပူကေန လုပ္တာတုန္းဆိုရင္ ပါစကေတေဇာ က လုပ္တာ၊ အဲဒီ ပါစကေတေဇာ ကံေၾကာင့္ ျဖစ္တာ၊ တျခားအေၾကာင့္ေၾကာင့္ မျဖစ္ဘူး၊ က်န္တာေတြကေတာ့ ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အဟာရေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ကဲ ေနာက္ ေတေဇာတစ္ခုက ‘ဍယွနေတေဇာ’၊ လူရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္မွာ ပူလွခ်ည္ရဲ႕ ေလာင္လွခ်ည္ရဲ႕ ဆိုၿပီး အပူေတြ လြန္ကဲလာတဲ့အခါ အနာေတြ ေပါက္ထြက္တာတို႔ ဒီလိုေတြ ျဖစ္တက္တယ္ေလ၊ လူ႔ခႏၶာကိုယ္မွာ ၾကည့္လိုက္ရင္ ေတေဇာဟာ(၄)မ်ိဳး ရွိတယ္၊ သႏၲပၸနေတေဇာ ဖ်ားလို႔ ပူေလာင္တဲ့ ေတေဇာက တစ္ခု၊ ဇိရဏေတေဇာ ျဖည္းျဖည္း ရင့္လာေအာင္ ျဖစ္လာတက္တဲ့ ေတေဇာကတစ္ခု၊ အစာအာဟာရေတြ ေၾကညက္သြားေအာင္ digest ျဖစ္ေအာင္ ေၾကညက္ေစတက္တဲ့ ပါစက ေတေဇာ ကတစ္ခု၊ ေနာက္ ခႏၶာကိုယ္ကို ေလာက္ေစတက္တဲ့ ဍယွနေတေဇာက တစ္ခု၊ အားလံုးေပါင္းလုိက္ေတာ့ ဒီ ၄-ခုဟာ ေတေဇာလြန္ကဲေနတဲ့ ႐ုပ္ ၈-ခုပဲ။

 ၀ါေယာ႐ုပ္ ၆-မ်ိဳး

ေနာက္တစ္ခုက ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ၀ါေယာဆိုတာ ရွိေသးတယ္၊ အလြယ္တကူ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ၂၄-နာရီပတ္လံုး လူေတြဟာ အသက္႐ွဴေနၾကတာ ရွိတယ္ မဟုတ္လား၊ အသက္႐ွဴေနတဲ့ ဒီေလက စိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္တာတဲ့၊ အေၾကာင္းတရားက စိတ္ပဲ၊ တျခား အေၾကာင္းတရားေၾကာင့္ ျဖစ္တာမဟုတ္ဘူး၊ ထြက္ေလ ၀င္ေလ ရပ္သြားလို႔ရွိရင္ စိတ္အား နည္းသြားတာလို႔ ေျပာရမယ္၊ ထြက္ေလ ၀င္ေလ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ေအာင္ စိမ္းအားသတိၱ မရွိဘူးဆိုရင္ ရပ္သြားမယ္၊ အဲဒီေတာ့ စတုတၳစ်ာန္ အဆင့္ထိေရာက္သြားတာနဲ႔  သမာဓိ သိပ္ေကာင္းသြားရင္ ထြက္ေလ ၀င္ေလေတြ ရပ္သြားတက္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္မို႔ ထြက္သက္ ၀င္သက္ဟာ စိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ၀ါေယာ။

ခႏၶာကိုယ္မွာ အထက္သို႔ဆန္တဲ့ေလက တစ္မ်ိဳး ရွိတယ္၊ ၀မ္းဗိုက္ထဲမွာ ရွိတဲ့ေလကတစ္မ်ိဳး၊ အူေတြထဲမွာ ရွိေနတဲ့ ေလက တစ္မ်ိဳး၊ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ လွည့္လည္သြားေနတဲ့ေလက တစ္မ်ိဳး၊ ေသြးေတြဟာ ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုလံုးမွာ လည္ပတ္ေနတာ၊ ႏွလံုးရဲ႕ ညွစ္အားနဲ႔ ၀ါေယာဓာတ္ရဲ႕ စြမ္းအားနဲ႔ ဒီခႏၶာကိုယ္ တစ္ခုလံုး ေသြးေတြ လည္ပတ္ေနတာ၊ ေပါင္းလိုက္ေတာ့ ေလ(၆)မ်ဳိးလို႔ ဆိုလို႔ရတယ္ေနာ္။

 (၁)အထက္သို႔ ဆန္တက္တဲ့ေလ၊ (၂) ေအာက္ကိုစုန္တဲ့ေလ၊ (၃) ၀မ္း၌တည္ေသာေလ၊ (၄) အူ၌တည္ေသာေလ၊ (၅) အဂၤါႀကီးငယ္သက္ေရာက္တဲ့ေလ၊ (၆) အႆာသ ပႆာသ ထြက္သက္၀င္သက္ေလ၊ ေလ (၆)မ်ိဳး၊ ေဟာဒီ ေလ(၆)မ်ိဳးဟာလည္း ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာရွိေတာ့ ဒါ ၀ါေယာဓာတ္ လြန္ကဲေနတဲ့ ႐ုပ္ ၈-ခုလို႔ မွတ္ရမယ္။

ကဲ ခႏၶာကိုယ္ႀကီးမွာ လိုက္ၿပီး ရွာၾကည့္လိုက္လို႔ရွိရင္ ဒီ သဘာ၀တရားက လြဲတာ ရွိေသးရဲ႕လား၊ မရွိေတာဘူး၊ ဒီ သဘာ၀သစၥာဆိုတဲ့ ဓာတ္ၾကီး ၄-ခု၊ ဓာတ္ႀကီး ၄-ခုကို မွီၿပီးေတာ့ ျဖစ္နတဲ့ ႐ုပ္၄-ခု၊ အားလံုး  ႐ုပ္ေပါင္းလုိက္တဲ့အခါ ႐ုပ္ ၈-ခု၊ ဒီကေန႔ ႐ုပ္ ၈-ခု ကိုေလ့လာရၿပီ။

ေနာက္ ဒီထက္ထူးျခားတဲ့ ႐ုပ္ကေလးေတြ ရွိေသးတယ္၊ အဲဒီ႐ုပ္ေတြကို ေနာက္ရက္က်ေတာ့ ဆက္ၿပီး ေဟာၾကရေအာင္၊ ဒီကေန႔ေတာ့ ေဟာဒီ႐ုပ္ ၈-ခုကို မွတ္ထားၾကေပေတာ့၊ ဗုဒၶျမတ္စြာ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တဲ့ ေျပာင္းလြဲသြားတက္တဲ့ သေဘာ၊ ပ်က္စီးသြားတက္တဲ့ သေဘာရွိတဲ့ ႐ုပ္တရားဟာ အမာခံအားျဖင့္ ရွိေနတယ္၊ ထို႐ုပ္တရားသည္ ကံေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တယ္၊ စိတ္ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တယ္၊ ဥတု၊ အာဟာရလုိ႔  ဆိုတဲ့ ႐ုပ္ေတြေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ၾကတယ္။

အေၾကာင္းတရားေတြ ရွိေနသည့္အတြက္ေၾကာင့္ ဒီလို အက်ိဳးတရားတြ ေပၚေနတာ၊ အေၾကာင္းတရားေတြ ခ်ဳပ္သြားတာနဲ႔ တစ္ၿပိဳင္နက္ ႐ုပ္တရားေတြ ရပ္တည္ႏိုင္ျခင္း မရွိဘူး ဆိုတာကို မိမိတို႔ရဲ႕ ႐ုပ္ခႏၶာကိုယ္ႀကီးကို အာ႐ံုျပဳၿပီး သတိသံေ၀ဂတရား ပြားမ်ားႏိုင္ၾကပါေစကုန္သတည္း။

“ သာဓု - သာဓု - သာဓု ”

*ဆက္ရန္* ------- 
{႐ုပ္အားလံုး၏ အေျခခံ႐ုပ္ ၈-ခု (႐ုပ္တရားကို ေလ့လာသံုးသပ္ျခင္း - အပိုင္း (၂))} အား ဆက္လက္ေရးသား ပူေဇာ္ပါမည္။
 *ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္*
အဂၢမဟာပ႑ိတ အရွင္နႏၵမာလာဘိ၀ံသ (Ph.D)အဘိဓမၼာ ျမတ္ေဒသနာ (ပထမတြဲ) (စာ ၁၀၃-၁၁၀)  မွ ေကာက္ႏႈတ္ေရးသား ပူေဇာ္ပါသည္။