"မဟာေလွကား အ႐ႈပ္ေတာ္ႏွင့္ ကဏိကာရ ႐ွာပံုေတာ္"

"မဟာေလွကားပန္း"ဆိုတဲ့ အမည္ကို
ပ်ိဳ႕ေတြ ရတုေတြ ႀကိဳးသီခ်င္းေတြမွာ ထည့္သြင္းစပ္ဆိုၾကခဲ့ၾကပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ္လက္လွမ္းမီသမွ် "မဟာေလွကားပန္း" ပါဝင္တဲ့ ပ်ိဳ႕၊ ရတု၊ ႀကိဳးသီခ်င္း၊ ကဗ်ာေတြကို ေကာက္ႏႈတ္တင္ျပလိုက္ပါတယ္။

ဆိုင္းရရိုင္းသား၊ ပန္းတိုင္းခတၱာ၊ ေရႊရင္းမာႏွင့္၊ မဟာေလွခါး၊ မုရားရြက္သြန္း၊ မ်က္ႏွာပန္းလည္း၊ ပြင့္ဆန္းမပြင့္၊ ႐ိုးတန္ျမင့္လ်က္၊ ခ်သင့္ဆံုးျဖတ္၊ ႀကိဳင္ေမႊးလြတ္၏။ (႐ွင္အဂၢသမာဓိ)

"တစဥ္တစဥ္၊ ပင္ျခင္းယွဥ္၍၊ ကူးလ်ဥ္က္စိပ္၊
မြမ္းမြမ္းသိပ္သား၊ ၿမိဳင္ရိပ္ရြက္ၾကား၊ ထြားရယားလ်င္၊
ခ်ယားမုေလး၊ ႀကိဳင္ဧပုန္းညက္၊ ၾကက္တက္ ပန္းသုန္း၊
ဂမုန္းၾကံစာ၊ မဟာေလွကား၊ ဆပ္သြားအင္ၾကင္း၊ ေလးညင္းစပယ္၊" (႐ွင္အုန္းညိဳ)

မဟာေလွကား၊ ဆတ္သြားရင္ခတ္၊ ခိုင္ညႊတ္ကံ့ေကာ္၊ ထိုထိုေသာ္လည္း၊ ေတာ္သင္ၾကၤန္၀င္၊ သည္သဘင္၌၊ ညြန္႔ရွင္လုလု၊ ဂုဏ္တင္းျပဳလ်က္၊ မာန္ပံုဖက္၍၊ မင္းထက္မင္းဖ်ား၊ တို႔ဘုရားကို၊ ညြတ္တြားသဒၶါ၊ ဖူးပြင့္လာ၏၊ (႐ွင္ဥတၱမေက်ာ္)

ေမာက္မို အင္ၾကင္း၊ နီဝင္းေဇာ္တ၊ ေသာ္ကေလ။ မဟာေလွကား၊ ဆတ္သြားလႈိင္ပ်ံ႕၊ ႀကိဳင္နံ႔ေမႊး။ (ဝန္ႀကီးပေဒသရာဇာ)

" မဟာေလွကား၊ ဆတ္သြားမဥဴၨ ၊ ပ်ဥ္းျဖဴတည့္ အနန္း" ( ျမဝတီမင္းႀကီးဦးစ)

"ေနာ္ဇာေ႐ႊဝါ၊ မာလာရန႕ံ႔၊ မဟာေလွကား၊ ေ႐ႊသားပန္းသစၥာ"(တရုတ္ဝန္)

မဟာေလွကား-စံကားေရႊႏြယ္၊ ေရႊေရာင္ဓာတ္သန္း-လွ်ပ္ပန္းသဖြယ္၊
ရႈမခန္းပ-ဆန္းဆန္းၾကယ္ၾကယ္၊ တိုက္အလံုး-ေရႊအံုး ဆင္သျခယ္။ (လယ္တီပ႑ိတဦးေမာင္ႀကီး)

အခုတင္ျပခဲ့တဲ့ ပ်ိဳ႕ရတုသီခ်င္ကဗ်ာေတြကို ၾကည့္ရင္
"မဟာေလွခါး"ဆိုတဲ့ ေရးထံုးနဲ႔
"မဟာေလွကား"ဆိုတဲ့ ေရထံုး ႏွစ္မ်ိဳးေတြ႔ရမွာပါ။

ဒီေရးထံုးေတြက မူလေရးသူရဲ႕ ေရးထံုးလား ေနာက္ပိုင္း တည္ျဖတ္သူ, ပံုႏွိပ္သူေတြရဲ႕ အလိုက် ေရးထံုးလားဆိုတာေတာ့ ေျပာဖို႔ခက္မယ္ထင္တယ္။

ဒီပန္းပင္ဟာ ေရးထံုးသာ မတူညီတာ မဟုတ္ပါဘူး၊ မဟာေလွကားပင္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပညာ႐ွင္ေတြအၾကား အယူအဆ ႐ႈပ္ေထြးေနတဲ့ အပင္တစ္ပင္လည္းျဖစ္ေနတယ္။

မဟာေလွကားပင္ဟာ သိဒၶတၳဘုရား႐ွင္ ပြင့္ေတာ္မူတဲ့ ေဗာဓိပင္ဆိုၿပီး ဗုဒၶဝင္ေတြမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့အတြက္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြအဖို႔ အေရးပါတဲ့ အပင္တစ္ပင္လည္းျဖစ္ပါတယ္။

မဟာေလွကားပန္းလို႔ ျမန္မာမႈျပဳၾကတဲ့ ပါဠိေဝါဟာရကေတာ့
"ကဏိကာရ" ဆိုတဲ့ပုဒ္ပါပဲ။

"ကဏိကာရ"ဆိုတဲ့ပါဠိကို မဟာေလွကားပင္လို႔ ျမန္မာမႈျပဳၾကတဲ့အေၾကာင္း ကြၽန္ေတာ္ တင္ျပခဲ့ၿပီးပါၿပီ။

အဘိဓာန္ေတြမွာ ေဖာ္ျပတဲ့ "ကဏိကာရ" ႏွင့္ မဟာေလွကားအေၾကာင္း ေလ့လာၾကည့္ၾကဦးစို႔။

အဘယာရာမဆရာေတာ္က အဘိဓာန္နိႆယသစ္မွာ "ကဏိကာရ" ပုဒ္ကို မဟာေလွကား, အျပင္ ေတာင္ဖက္ဝန္းပင္လို႔လဲ ဘာသာျပန္ထားတာေတြ႔ရပါတယ္။

ဆရာႀကီးဦးျမင့္ေဆြ(လန္ဒန္)ကလည္း " कर्णिकार - ေတာင္ဖက္ဝန္း = မဟာေလွကား" လို႔ သကၠတျမန္မာ အဘိဓာန္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။

ကဏိကာရပါဠိကို ေတာင္ဖက္ဝန္းလို႔ ဘာသာျပန္တာဟာ အဘယာရာမ ဆရာေတာ္ႏွင့္ ဆရာဦးျမင့္ေဆြတို႔ရဲ႕ ဘာသာျပန္မွာသာ ေတြ႔ရၿပီး တျခားနိႆေတြမွာ ေတာင္ဖက္ဝန္းလို႔ ဘာသာျပန္တာ မေတြ႔ဖူးပါဘူး။

နိဃ႑ဳ က်မ္းႀကီးမ်ားအလိုအရ
"ကဏိကာရ"ပုဒ္ဟာ မဟာေလွကားကို မေဟာပါဘူးတဲ့။
ဒါေၾကာင့္ ေ႐ွးက "ကဏိကာရ" သဒၵါကို မဟာေလွကား-လို႔ ဘာသာျပန္တာဟာ အလြန္စဥ္းစားစရာျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း
ပံုျပေဆးအဘိဓာန္မွာ သိမ္ျဖဴဆရာေတာ္က ေဝဖန္ထားၿပီး

"ကဏိကာရ"သဒၵါဟာ
သာလိဂါမနိဃ႑ဳမွာ "ငုတစ္မ်ိဳး"လို႔ ဖြင့္ဆိုထားေၾကာင္းႏွင့္
ဘာဝပၸကာသနိဃ႑ဳ မွာ "ငုသိမ္၊ ႏြယ္သာကီ၊ ေႁမြႏိုင္ပင္၊ ဖက္ဝန္းပင္တစ္မ်ိဳး" လို႔ ပညာ႐ွင္တို႔ အမ်ိဳးမ်ိဳးယူဆၾကေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

သိမ္ျဖဴဆရာေတာ္ရဲ႕ ေဖာ္ျပခ်က္ဟာ
နိဃ႑ဳက်မ္းေတြ မၾကည့္ႏိုင္တဲ့
ကြၽန္ေတာ္တို႔အတြက္ အလြန္အဖိုးတန္တဲ့ ေဖာ္ျပခ်က္ပါပဲ။

ဆက္ၿပီးေတာ့
"ကဏိကာရ"ပုဒ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔
ပါဠိသကၠတ အဂၤလိပ္အဘိဓာန္ေတြ ႐ွာၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ

ပါဠိအဂၤလိပ္အဘိဓာန္(PTS) ႏွင့္ သကၠတအဂၤလိပ္အဘိဓာန္ (SED) တို႔မွာ ကဏိကာရ (ကရဏိကာရ) ပုဒ္ကို "Pterospermum acerifolium" လို႔ ႐ုကၡေဗဒအမည္နဲ႔ ဖြင့္ျပထားတယ္။

S.Dhammaka ကလည္း
Flora and fauna in the Pali Tipitaka မွာ ကဏိကာရပုဒ္ကို
"Hindi kanak champh, Pterospermum acerifolium" လို႔ ဟိႏၵီအေခၚႏွင့္ ႐ုကၡေဗဒအေခၚ ႏွစ္မ်ိဳးတြဲၿပီး ေဖာ္ျပခဲ့တယ္။

Pterospermum acerifolium-ဆိုတာ ေတာင္ဖက္ဝန္းပင္ကို ရည္ၫႊန္းတဲ့ Scientific Name (သိပၸံအမည္) ပါ။

ေဆးဝါးပင္မ်ားအဘိဓာန္ စာမ်က္ႏွာ (၉၄)မွာ"ေတာင္ဖက္ဝန္း" ကို ႐ုကၡေဗဒအမည္ "Pterospermum acerifolium (L.) Willd."၊ ပါဠိလို "ကဏၰိကာရ(ကဏိကာရ)၊ သကၠတလို ကရဏိကာရ- လို႔ေဖာ္ျပတယ္။

ဒါေၾကာင့္ Pterospermum acerifolium-ဆိုတာ ျမန္မာ့အေခၚ "ေတာင္ဖက္ဝန္းပင္"ပါ။

ေတာင္ဖက္ဝန္းကို ခဏထားၿပီး "မဟာေလွကား" အေၾကာင္း ဆက္ဦးစို႔ဗ်ာ။

ေဆးဝါးပင္မ်ားအဘိဓာန္မွာပဲ
မဟာေလွခါးကို ႏွစ္မ်ိဳးေဖာ္ျပထားတာေတြ႔ရတယ္။

အဲဒါေတြက မဟာေလွခါးဝါ(ႏွာ-၁၆၂ပဲနဲ႔
ဝါဂြမ္းဝါေခၚတဲ့ မဟာေလွခါး (ႏွာ-၂၀၄)တို႔ပါပဲ။

"မဟာေလွခါးဝါ"ဆိုတဲ့ ျမန္မာ့အမည္ကို
႐ုကၡေဗဒအမည္နဲ႔ "Bauhinia tomentosa Linn." လုိ႔ေဖာ္ျပျပီး ပါဠိအမည္ "ကဥၥနာရ၊ သကၠတအမည္ "ကံာစနာရ" လို႔ေဖာ္ျပထားၿပီး

"ဝါဂြမ္းဝါ၊ မဟာေလွခါး" ဆိုတဲ့ ျမန္မာအမည္ကိုေတာ့ ႐ုကၡေဗဒအမည္ " Cochlospermum religiosum (L.) Alston"၊
အဂၤလိပ္အမည္ " Golden Silk-Cotton; Yellow-flowerex cotton"၊ ပါဠိအမည္ "ပီတကပၸါသ" လို႔ ေဖာ္ျပထားျပန္တယ္။

ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္းမွာ စြယ္ေတာ္ပင္ကို "မဟာေလွကားျဖဴ" လို႔ ေခၚတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါေသးတယ္။

ေဆးအမယ္လိုတ႔ဲအခါ စြယ္ေတာ္ကိုပဲ အေရာင္အလိုက္ မဟာေလွကား အျဖဴ, အနီ, အဝါ စသျဖင့္ ေခၚေဝၚ ထည့္ သြင္း သုံးခ့ဲၾကပါတယ္လို႔လည္း
မွတ္သားရဖူးပါတယ္။

သစ္ခြပင္ေတြထဲမွာေတာင္
မဟာေလွကား-လို႔ေခၚတဲ့ သစ္ခြမ်ိဳး ႐ွိေသးသတဲ့။ အမ်ိဳးသမီးအဝတ္အစား
ဒီဇိုင္းထဲမွာ မဟာေလွကားသစ္ခြ ဒီဇိုင္းပံုေတြ ႐ွိေနပါၿပီ။

ကဲ..အခု တင္ျပခဲ့တာေတြ အားလံုးျခံဳငံုၾကည့္ရင္
မဟာေလွကားပင္ဆိုတာ
"ငုုသိမ္၊ ႏြယ္သာကီ၊ ေႁမြႏိုင္ပင္၊ ေတာင္ဖက္ဝန္း၊
ဝါဂြမ္းဝါ၊ စြယ္ေတာ္ျဖဴ၊ စြယ္ေတာ္နီ၊ စြယ္ေတာ္ဝါ၊ သစ္ခြ" ဆိုတဲ့ အပင္
(၉)ပင္ကို အထိ ႐ွိပါတယ္။

ဒီေန႔ေတာ့ ဒီမွွ်နဲ႔ နားပါရေစ, ေနာက္မွ ဆက္လက္ေလ့လာ ၾကပါဦးစို႔....

ကိုကိုသက္မႉး

ငုပင္
 

ေႁမြႏိုင္ပင္ Abroma augusta Linn.
ေဆးဝါးပင္မ်ားအဘိဓာန္မွာေတာ့ "ေႁမြေဆးပင္၊ နဂါးေဘ" လို႔ေဖာ္ျပပါတယ္။ 



ႏြယ္သာကီ Nerium odorum Soland.
ေတာင္ဖက္ဝန္း Pterospermum acerifolium
စြယ္ေတာ္ဝါ
စြယ္ေတာ္ျဖဴ
စြယ္ေတာ္နီ

ဝါဂြမ္းဝါ Cochlospermum religiosum (L.) Alston
  မဟာေလွကားသစ္ခြ