ဗုဒၶဘာသာလက္စြဲ (၂၀) **ဒုစ႐ုိက္ သုစ႐ုိက္စစ္တမ္း**

ဒုစ႐ုိက္ သုစ႐ုိက္စစ္တမ္း။

ဆရာ။     ။ ကုိင္း ေရွ႕၌ ေဟာေတာ္မူတ့ဲ “မတရားေသာ မမွ်တေသာ အက်င့္” ဆုိတာဒုစ႐ုိ္က္ သံုးမ်ိဳးျဖစ္ေၾကာင္း, “တရာမွ်တေသာ အက်င့္” ဆုိတာ သုစ႐ုိက္ သံုးမ်ိဳး ျဖစ္ေၾကာင္းထင္းရွားၿပီး မဟုတ္လားကြဲ႕၊ ဒီေတာ့ “ဒုစ႐ုိ္က္ဆုိတာ ဘာလဲ, သုစ႐ိုက္ဆုိတာ ဘာလဲ” လ႔ို ကေလးမ်ား သိခ်င္ၾကတယ္ မဟုတ္လား။

တပည့္မ်ား။        ။  သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။

ဆရာ။     ။ [ဒု=မေကာင္းေသာ+ စ႐ုိက္=(စရိတ) အက်င့္၊] မေကာင္းေသာ အက်င့္ေတြကို “ဒုစ႐ုိက္” ဟုေခၚတယ္၊ ကိုယ္ျဖင့္ ျပဳက်င့္ရေသာ ဒုစ႐ုိက္ကုိ “ကာယဒုစ႐ိုက္”၊ ႏႈတ္ျဖင့္ ေျပာ၍က်င့္ရေသာ ဒုစ႐ုိက္ကုိ “ဝစီဒုစ႐ုိက္”၊ စိတ္ျဖင့္ ၾကံစီ၍က်င့္ရေသာ ဒုစ႐ိုက္ကို “မေနာဒုစ႐ိုက္” ဟုေခၚတယ္၊ နားလည္ၾကရဲ႕လား။

တပည့္မ်ား။        ။ နားလည္ၾကပါတယ္ ဆရာ၊ သုစ႐ိုက္သံုးပါးကေတာ့ ဘယ္လုိဟာပါလဲ။

ဆရာ။     ။ [သု=ေကာင္းေသာ+စ႐ုိက္(စရိတ)=အက်င့္၊]ေကာင္းေသာအက်င့္ေတြကုိ “သုစ႐ုိ္က္” ဟုေခၚတယ္၊ ကုိယ္ျဖင့္ ျပဳက်င့္ရေသာ “ကာယသုစ႐ုိက္”၊ ႏႈတ္ျဖင့္ ေျပာဆိုက်င့္ရေသာ “ဝစီသုစ႐ုိက္”၊ စိတ္ျဖင့္ ၾကံစီ၍ က်င့္ရေသာ “မေနာသုစ႐ိုက္” ဟုသံုးပါးရွိတယ္။

တပည့္မ်ား။        ။ ဘယ္လုိ က်င့္ေတာ့ ဒုစ႐ိုက္, ဘယ္လုိက်င့္ေတာ့ သုစ႐ိုက္ ျဖစ္ပါသလဲဆရာ။

ဆရာ။     ။ ကေလးမ်ားသိၿပီးျဖစ္တ့ဲ ငါးပါးသီလကုိ ျပန္ေမးမယ္၊ စိတ္ထဲထင္တာ ေျဖေနာ္၊ သူ႕အသက္ကုိသတ္တာဟာ ေကာင္းတ့ဲ ျပဳက်င့္မႈလား, မေကာင္းတ့ဲျပဳက်င့္မႈလား။

တပည့္မ်ား။        ။ မေကာင္းတ့ဲ ျပဳက်င့္မႈ။

ဆရာ။     ။ ဒါျဖင့္ ပါဏာတိပါတာဟာ ဒုစ႐ုိက္လား, သုစ႐ုိက္လား။

တပည့္မ်ား။        ။ ဒုစ႐ိုက္။

ဆရာ။     ။ သူ႕အသက္ မသတ္ဘဲ(သနားညွာတာတ့ဲ) ပါဏာတိပါတာ ေဝရမဏိ သိကၡာပုဒ္ ဟာ ေကာင္းတ့ဲအက်င့္လား, မေကာင္းတ့ဲအက်င့့္လား(သုစ႐ုိက္လား, ဒုစ႐ုိက္လား)။

တပည့္မ်ား။        ။ ေကာင္းတ့ဲအက်င့္(သုစ႐ုိက္)၊

             [ဤနည္းအတုိင္း ငါးပါးသီလကို ေမးပါ။ 

ဆရာ။     ။ သူ႔အသက္သတ္မႈ, သူ႔ဥစၥာ ခုိးမႈ လုယက္မႈ, သူ႕မယား သူ႕သမီးကို လြန္က်ဴးမႈ, (ကိုယ့္ေယာက်ာ္းမဟုတ္သူႏွင့္ ေဖာက္ျပန္မႈ) အဲဒီသံုးပါးကုိ ဘာနဲ႔ျပဳၾကရသလဲ, ကိုယ္နဲ႕လား, ႏႈတ္နဲ႕လား, စိတ္နဲ႕လား၊ အမ်ားျပဳေနတာကုိ ေျပာကြဲ႕။

တပည့္မ်ား။        ။ ကုိယ္နဲ႕ျပဳရတယ္ဆရာ၊ [“ကိုယ္နဲ႕ျပဳရလွ်င္ ဘာဒုစ႐ုိက္ ေခၚမလဲ” ဟု ဆက္ေမး…. “ကာယဒုစ႐ိုက္ ေခၚမယ္” ဟုေျဖတတ္ပါေစ။]

ဆရာ။     ။ မုသားေျပာမႈ (လိမ္ေျပာမႈ)ကုိဘာနဲ႕ျပဳသလဲ, ကိုုယ္နဲ႕လား, ႏႈတ္နဲ႕လား, စိတ္နဲ႔ လား။ အမ်ားျပဳတာကုိေျဖကြဲ႕။

တပည့္မ်ား။        ။ ႏႈတ္နဲ႔ဆရာ၊ [“ႏႈတ္နဲ႔ျပဳလွ်င္ ဘာ ဒုစ႐ုိက္ေခၚမလဲ” ဟုေမး၍ “ဝစီဒုစ႐ိုက္ ေခၚမယ္”ဟုေျဖတတ္ပါေစ။]

ဆရာ။     ။ ကဲ ကဲ, ငါးပါးသီလထဲ မပါေပမယ့္ ေမးရဦးမယ္၊ …သူမ်ားပစၥည္းကို “ငါ့ဟာ ျဖစ္လွ်င္ေကာင္းမွာပဲ” ၾကံစီမႈ, “ဒီအေကာင္ ေသသြားလွ်င္ေကာင္းမွာပဲ” ဟုၾကံစီမႈ, “ေနာက္ ဘဝဆုိတာ မရွိႏုိင္ပါဘူး” ဟု ေတြးေတာမႈမ်ားကို ေကာင္းတ့ဲအက်င့္ေခၚမလား, မေကာင္းတ့ဲ အက်င့္ေခၚမလား။

တပည့္မ်ား။        ။ မေကာင္းတ့ဲ အက်င့္လုိ႔ေခၚမယ္ ဆရာ။

ဆရာ။     ။အဲဒီအက်င့္ေတြကုိ ကိုယ္နဲ႔ ျပဳရသလား, ႏႈတ္နဲ႔လား, စိတ္နဲ႔လား။

တပည့္မ်ား။        ။စိတ္နဲ႔ျပဳရတယ္ ဆရာ၊ [“ဘာဒုစ႐ုိက္ေခၚမလဲ” ဟုေမး, “မေနာ ဒုစ႐ိုက္ ေခၚမယ္”ဟုေျဖတတ္ပါေစ။]

ဆရာ။     ။သူမ်ားဥစၥာ တုိးတက္တာေတြ ဝမ္းေျမာက္မႈ, သူမ်ားအသက္ ရွည္ေစခ်င္မႈ, “ေနာက္ဘဝ ရွိတယ္, ေပးကမ္းလွဴဒါန္းလွ်င္ ေနာက္ဘဝမွာဥစၥာေပါမယ္” စေသာ ေတြးေတာမႈ မ်ားကို ေကာင္းေသာအက်င့္ ဆုုိမလား, မေကာင္းေသာအက်င့္ဆုိမလား။

တပည့္မ်ား။        ။ ေကာင္းေသာအက်င့္ ဆုိမယ္၊ [“ဘာ သုစ႐ုိက္ေခၚမလဲ” ဟုုေမး, “မေနာ သုစ႐ိုက္ ေခၚမယ္” ဟုေျဖတတ္ပါေစ။]

ဆရာ။     ။ ကိုယ္ႏႈတ္စိတ္တုိ႔ျဖင့္ မေကာင္းျပဳက်င့္မႈ “ဒုစ႐ုိက္”စုကုိ  သတၱဝါမ်ားအေပၚ၌ မတရား, မမွ်တေသာအက်င့္ဟုဆုိမလား၊ တရားမွ်တေသာ အက်င့္ဟုဆုိမလား [ဥပမာ..သူ႔အသက္သတ္တာ တရားသလား, မတရားဘူးလား။]

တပည့္မ်ား။        ။ “မတရား မမွ်တေသာ အက်င့္” ဟုဆုိမယ္။

ဆရာ။     ။ ကုိယ္ ႏႈတ္ စိတ္ တုိ႔ျဖင့္ ေကာင္းေကာင္းျပဳမႈ “သုစ႐ုိက္” စုကို သတၱဝါမ်ား အေပၚ၌ မတရားမမွ်တေသာ အက်င့္ဟုဆုိမလား, တရားမွ်တေသာ အက်င့္ဟုဆိုမလား၊ [ဥပမာ…သူမ်ားကုိ သတ္လုိတ့ဲစိ္တ္မျဖစ္ဘဲ သနားညွာတာစိတ္ ျဖစ္ေနတာဟာ တရားသလား, မတရားဘူးလား။]

တပည့္မ်ား။        ။ တရားတယ္ဆရာ။

ဆရာ။     ။ ေအး, မေကာင္းေသာအက်င့္ ဒုစ႐ိုက္စုကုိ မတရား မမွ်တဘူးလုိ႔ မွတ္ထားၾက၊ ေကာင္းေသာ အက်င့္ သုစ႐ုိက္စုကုိလဲ တရားမွ်တတယ္လုိ႔မွတ္ထားၾကေနာ္။

တပည့္မ်ား။        ။ ဟုတ္က့ဲ ဆရာ။

ဆရာ။     ။ မတရားမမွ်တတဲ့ ဒုစ႐ုိက္ကုိ ျပဳတ့ဲသူဟာ ျပဳၿပီးတ့ဲေနာက္ (ေနာင္တရတ့ဲအခါ) သူ႔ကုိယ္သူ လူေကာင္းတစ္ေယာက္လုိ႔ ထင္္မလား, လူဆုိးတစ္ေယာက္လုိ႔ ထင္မလား။

တပည့္မ်ား။        ။ သူ႕ကုိယ္ကုိ လူဆုိးလ႔ိုထင္မယ္။

ဆရာ။     ။ ကိုယ့္ကိုယ္ကုိ လူဆုိးလု႔ိထင္ေနတာဟာ မိမိကိုယ္ကုိ မိမိဘာသာ က့ဲရဲ႕ စြပ္စြဲ တာပဲကြဲ႕၊ အေျမႇာ္အျမင္ရွိတ့ဲ လူႀကီးလူေကာင္းမ်ားကေတာ့ အဲဒီလူကုိ ခ်ီးမြမ္းမလား, ကဲ့ရဲ႕မလား။

တပည့္မ်ား။        ။ က့ဲရဲ႕မွာပဲ ဆရာ။

ဆရာ။     ။ ဒီလုိ က့ဲရဲ႕ခံရလွ်င္ သူ႕မွာ ေကာင္းတ့ဲသတင္း (ေကာင္းတ့ဲနာမည္)ေက်ာ္မလား, မေကာင္းတ့ဲ သတင္း(မေကာင္းတ့ဲနာမည္)ေက်ာ္မလား။

တပည့္မ်ား။        ။ မေကာင္းသတင္း(မေကာင္းတ့ဲနာမည္)ေက်ာ္မွာပဲ ဆရာ။

ဆရာ။     ။ ေအး, ဒီလုိေလာကႀကီးထဲမွာ မေကာင္းဘူးလို႔ဆုိရတဲ့သူေတြဟာ ေသလွ်င္ ငရဲ တိရစၧာန္ ၿပိတၱာျဖစ္ၾကရတာဘဲကြယ္႐ို႕၊ တရားမွ်တတ့ဲ သုစ႐ုိက္ေတြလုပ္တ့ဲသူမ်ားမွာေတာ့ ဒီဘဝမွာ နာမည္ေကာင္း သတင္းေကာင္းေတြေက်ာ္ၿပီးေတာ့ ေသတ့ဲအခါ နတ္ျပည္ လူ႔ျပည္မွာ ျဖစ္ၾကရတာပဲကြဲ႕၊ ကဲ ကဲ, ကေလးမ်ားဒါေလာက္နားလည္ၿပီးလွ်င္ဗုဒၶျမတ္စြာရဲ႕ တရားေတာ္ကုိ ဆက္ဖတ္ပါဦး။