နိဗၺာန္ ၂-မ်ိဳးမွ တစ္မ်ိဳး နိဗၺာန္ (ကိုယ္က်င့္အဘိဓမၼာ - ၁၁၃)

နိဗၺာန္ ၂-မ်ိဳးမွ တစ္မ်ိဳး နိဗၺာန္ 

ရဟႏၱာအားလံုး၌ ရႏုိင္ေသာ ကိေလသပရိနိဗၺာန္၊ ခႏၶပရိနိဗၺာန္ ၂-မ်ိဳးသည္ “သိ၀ံ ပေတၳထ ဘိကၡေ၀၊ သိ၀ံ ပေတၳတြာ ဒါနံ ဒါတဗၺံ = ဘိကၡဳတုိ႔၊ ေဘးခပ္သိမ္းတုိ႔၏ ေအးျငိမ္းရာ နိဗၺာန္ကို ေတာင့္တၾကေလာ့၊ နိဗၺာန္ကို ေတာင့္တ၍ ဒါနကို ျပဳၾကေလာ့၊ သီလကို ေဆာက္တည္ၾကေလာ့၊ ဘာ၀နာကို ပြားေစၾကေလာ့” ဤသို႔ ဗုဒၶျမတ္စြာ တုိက္တြန္းေတာ္မူအပ္ေသာ နိဗၺာန္ မဟုတ္ေသးပါ။

ျပအပ္ခဲ့ေသာ နိဗၺာန္ ၂-မ်ိဳးသည္ “ဒုကၡခပ္သိမ္း ေအးျငိမ္းရာျဖစ္ေသာ အသခၤတဓာတ္ နိဗၺာန္တရားေတာ္ျမတ္ကို လ်င္ျမန္စြာ မ်က္ေမွာက္ျပဳရပါလုိ၏”ဟု လူအမ်ား ေတာင့္တအပ္ ဆုေတာင္းအပ္ေသာ အသခၤတဓာတ္ နိဗၺာန္တရားျမတ္ မဟုတ္ေသးပါ။

ျပအပ္ခဲ့ေသာ နိဗၺာန္ ၂-မ်ိဳးသည္ “ငါဘုရားသည္ ယေန႔ညဥ္႕၏ ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္၌ ေရွးေရွးဘုရားတုိ႔ ၀င္အပ္ေသာ အျမိဳက္ နိဗၺာန္သို႔ ၀င္ရေတာ့မည္” ဟု ဆင္ျခင္ေတာ္မူေသာအခါ “စိတ္ေတာ္သည္ အလြန္ၾကည္၏”ဟု မိန္႔ေတာ္မူအပ္ေသာ နိဗၺာန္မဟုတ္ေသးပါ။

ျပအပ္ခဲ့ေသာ နိဗၺာန္ ၂-မ်ိဳးသည္ “အေနေဇာ သႏိၱမာရဗၻ၊ ယံ ကာလ မကရီမုနိ = ငါးျဖာအာရုံ ကာမဂုဏ္၌ တုန္လူပ္တတ္စြာ တဏွာ ကင္းျပီးေသာ အၾကင္ မုနိထြတ္တင္ ဘုရားရွင္သည္ ဒုကၡ ခပ္သိမ္း ေအးျငိမ္းရာနိဗၺာန္ကိုရည္ရြယ္ေတာ္မူ၍ ကြယ္လြန္ခ်ိန္ကို ျပဳေတာ္မူျပီ”ဟု အရွင္အႏုရုဒၶါ မိန္႔ေတာ္မူအပ္ေသာ စကားေတာ္အရ ဘုရားရွင္ ရည္ရြယ္ေတာ္မူအပ္ေသာ သႏိၱသုခအမတ - မဟာနိဗၺာနန္ မဟုတ္ေသးပါ။

ျပအပ္ခဲ့ေသာ နိဗၺာန္ ၂-မ်ိဳးသည္ “နိဗၺာနံ ပန ေလာကုတၱရာ သခၤါတံ စတုမဂၢဉာေဏန သစိၦကာတဗၺံ၊ မဂၢဖလာန မာရမၼဏဘူတံ ၀ါနသခၤါတာယ တဏွာယ နိကၡႏၱတၳာ နိဗၺာနႏိၱ ပ၀ုစၥတိ”ဟု အဘိဓမၼတၳ သဂၤဟက်မ္း၌ “မဂ္ဖုိလ္တုိ႔၏ အာရုံျဖစ္ေသာ နိဗၺာန္”ဟုလည္းေကာင္း၊ “နိဗၺာနံ ပရမံ သုခံ”ဟု ဓမၼပဒအ႒ကထာ၊ သုခ၀ဂ္၊ ဧကဥပါသက၀တၳဳ၌ “နိဗၺာန္သည္ အျမတ္ဆံုးသုခ”ဟုလည္းေကာင္း၊ “အသခၤတာ စ ဓာတု”ဟု ဓမၼ သဂၤဏီ၊ ရူပက႑၊ ဥေဒၵသ၌ “အသခၤတဓာတ္”ဟုလည္းေကာင္း ေဟာေတာ္မူအပ္ေသာ နိဗၺာန္မဟုတ္ေသးပါ။

ျပအပ္ခဲ့ေသာနိဗၺာန္ ၂-မ်ိဳးသည္ သစၥာ ၄-ပါးတြင္ နိေရာဓသစၥာ အျဖစ္ျဖင့္ပါ၀င္ေသာ၊ ေသာတာပတၱိမဂ္ကိုရလွ်င္ပင္ ၀ိသာခါကဲ့သို႔ ၇-ႏွစ္သမီးအရြယ္ သူငယ္မတုိ႔ ထုိက္တန္သမွ် ျမင္အပ္ေသာ၊ တစ္ခါျမင္ျပီးလွ်င္ ဒိ႒ိ ၀ိစိကိစၦာတို႔ ကင္းကြာရေၾကာင္းျဖစ္ေသာ၊ တစ္ခါျမင္ဖုိ႔ရန္လည္း ငါးပါးသီလ လံုျခံဳမူအေျခခံရေသာ နိဗၺာန္မဟုတ္ေသးပါ။

ထို႔ေၾကာင့္ ယခုအခါ အေၾကာင္းတရားတုိ႔ကို မျပဳအပ္ေသာေၾကာင့္ “အသခၤတဓာတ္” အမည္ေတာ္ရေသာ ဘုရားရွင္သာမက ရဟႏၱာ ဟူသမွ်တုိ႔သည္ ပရိနိဗၺာန္မ၀င္စံခင္ကာလ၌ မၾကာမၾကာ အာရုံျပဳ၍ေနအပ္ေသာ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူျပီးေနာက္လည္း မေပ်ာက္မပ်က္ ဆက္လက္တည္ရွိရစ္ေသာ၊ လူအမ်ားတုိ႔ ဆုေတာင္းအပ္ေသာ၊ ဘုရားရွင္လည္း ဆုေတာင္းဖုိ႔ရန္ တုိက္တြန္းေတာ္မူအပ္ေသာ နိဗၺာန္တရားေတာ္ျမတ္ကို ရုိေသေလးျမတ္စြာေရးသား ပူေဇာ္ပါမည္။

လူအမ်ားတုိ႔ဆုေတာင္းေနေသာ နိဗၺာန္၏ လကၡဏ၊ ရသ၊ ပစၥဳပ႒ာန္

ေရွးပညာရွိမ်ားဖြင့္ျပပံု

စိတ္၊ ေစတသိက္၊ ရုပ္၊ နိဗၺာန္ ဟူေသာ ပရမတၳ တရားတို႔သည္ ရူပါရုံမွတစ္ပါး မ်က္ေစ့ျဖင့္ ျမင္ေကာင္းေသာ တရား မဟုတ္ၾကပါ။ ထုိသို႔မျမင္ေကာင္းေသာ္လည္း ေရွးပညာရွိ အ႒ကထာဆရာတုိ႔သည္ မ်က္ေစျဖင့္ ျမင္ရသကဲ့သို႔ ဉာဏ္ထဲ၌ ထင္ျမင္လာေအာင္ လကၡဏာအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ကိစၥရသ၊ သမၸတၱိရသ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ဉာဏ္ျဖင့္ရူစားေသာ ေယာဂီပုဂၢိဳလ္၊ ပညာရွိပုဂၢိဳလ္တုိ႔၏ ဉာဏ္အားထင္လာေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အနီးဆံုးအေၾကာင္းဟူေသာ ပဒ႒ာန္အားျဖင့္လည္းေကာင္း ဖြင့္ျပၾကပါသည္။

နိဗၺာန္ကိုလည္းဉာဏ္၌ ထင္ျမင္လာေအာင္လကၡဏ၊ ရသ၊ ပစၥဳပ႒ာန္အားျဖင့္ ဖြင့္ျပရမည္ျဖစ္၍ ထုိသို႔ မဖြင့္ျပမီ သႏိၱလကၡဏာရွိေသာ နိဗၺာန္ႏွင့္တစ္ဖက္တစ္လမ္း (ဟိုဘက္ကမ္း ဤဘက္ကမ္းကဲ့သို႔) ကြာလွမ္းေသာ ရုပ္နာမ္၏ မျငိမ္မသက္ ျဖစ္ရပံုကို ေရွးဦးစြာ ျပသပါမည္။

သခၤတဓာတ္

ရုပ္နာမ္တုိ႔ကို ေရွ႕၌ ျပခဲ့ျပီ။ ရုပ္နာမ္တုိ႔သည္ အ၀ိဇၨာ၊ တဏွာ၊ ကံစေသာ အေၾကာင္းတုိ႔က ျပဳအပ္ေသာ သခၤတဓာတ္ (ျပဳျပင္အပ္ေသာ ဓာတ္) ျဖစ္၏။ ျပဳ၍ ျဖစ္ေသာအခါ ခ်က္ခ်င္းပ်က္၏။ ပ်က္ျပီးလွ်င္လည္း ထပ္၍ျဖစ္၏။ ျဖစ္ျပီးလည္း ပ်က္ျပန္၏။ ဤသို႔ ျဖစ္ပ်က္ျဖစ္ပ်က္ ဆက္္၍ေနေသာ အစဥ္သည္ လက္ေဖ်ာက္ တစ္ခ်က္တီးခန္႔ ကာလ၌ ကုေဋသိန္းေပါင္းမ်ားစြာပင္တည္း။ (စိတ္ေစတသိက္တုိ႔ တစ္ဆယ့္ခုႏွစ္ၾကိမ္ ပ်က္ျပီးမွ ရုပ္ကတစ္ၾကိမ္သာပ်က္၏။) ဤအခ်ိန္ကေလး၌ ဤမွ်ေလာက္မ်ားေအာင္ ျဖစ္ပ်က္ေနရေသာ ရုပ္နာမ္သည္ အဘယ္မွာ ျငိမ္သက္ ေအးျမ၍ သုခ ျဖစ္ႏုိင္ေတာ့အံ့နည္း။ အျဖစ္အပ်က္ဒဏ္ကို အျမဲခံေနရေသာေၾကာင့္ အျမဲပင္ ဒုကၡျဖစ္၏။ ဥဒယဗၺယပဋိပီဠနေ႒နဒုကၡာ = အျဖစ္အပ်က္ဒဏ္ကို အျမဲခံေနရေသာေၾကာင့္ ရုပ္နာမ္ဟူသမွ် ဒုကၡခ်ည္းသာ။

သႏၱိလကၡဏာ

“လကၡဏ”ဟူသည္ မွတ္သားေၾကာင္း အမွတ္အသား၊ မွတ္သားအပ္ေသာ သေဘာတည္း။ လူတစ္ေယာက္၌ အမ်ားႏွင့္မတူေသာ ထူးျခားေသာ အမွတ္အသား ရွိသကဲ့သို႔ ပရမတၳတရား ၄-ပါး၌လည္း တစ္ပါးႏွင့္တစ္ပါး မတူေအာင္ ထူးျခားေသာ အမွတ္အသား၊ ထူးျခားေသာ သေဘာရွိ၏။ နိဗၺာန္အတြက္ ထူးျခားေသာ လကၡဏာ(အမွတ္အသား)ကား သႏိၱလကၡဏာတည္း။

သႏိၱျဖစ္ပံု

ရုပ္၊ စိတ္၊ ေစတသိက္၊ နာမ္တုိ႔သည္ ျပအပ္ခဲ့သည့္အတုိင္း အျမဲျဖစ္ပ်က္ေနရကား ျငိမ္ျငိမ္သက္သက္ မရွိၾက။ အျမဲပူေလာင္ေနသကဲ့သို႔ ျငိမ္းျငိမ္းေအးေအးလည္း မရွိၾက။ အေသခၤတဓာတ္ နိဗၺာန္တရားျမတ္ကား အျဖစ္မရွိေသာေၾကာင့္ အလြန္ျငိမ္သက္၏။ အျဖစ္အပ်က္ အပူအေလာင္ မရွိေသာေၾကာင့္ အလြန္ေအးျငိမ္း၏။ ထုိေအးျငိမ္းျခင္းသည္ နိဗၺာန္၏ “သႏိၱ”ဟု ေခၚရေသာ ထူးျခားေသာ လကၡဏာ ျဖစ္သည္။

အစၥဳတရသ

ရုပ္ နာမ္ ခႏၶာတို႔သည္ ေရွးဦးစြာ ျဖစ္ရ၏။ ျဖစ္ျပီးေသာအခါ ပ်က္ရျခင္းအားျဖင့္ ပင္ကို သေဘာမွ ေရြ႕ေလ်ာရ၏။ နိဗၺာန္၏ သႏိၱသေဘာကား ဘယ္အခါမွ မေပ်ာက္မပ်က္ေသာေၾကာင့္ ပင္ကို သေဘာမွမေရြ႕လ်ားျခင္း ဟူေသာ ထူးေသာ အရသာရွိ၏။

အနိမိတၱမစၥဳပ႒ာန္

ကမၼ႒ာန္းအားထုတ္ေသာ ေယာဂီ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ေစ၊ တရားသေဘာကို စဥ္းစားေသာ ပညာရွိျဖစ္ေစ ဉာဏ္ျဖင့္ ရူျမင္ေသာအခါ အမွန္အတုိင္း ထင္လာ၏။ ထိုသို႔ ထင္လာသည္ကို “ပစၥဳပ႒ာန္”ဟုေခၚ၏။ နိဗၺာန္၏ သေဘာကို ဉာဏ္ျဖင့္ ရူျမင္ေသာအခါ (စိတ္ ေစတသိက္ ရုပ္တုိ႔မွာ သေဘာအထည္ကိုယ္ ရွိသကဲ့သို႔) “အထည္ကိုယ္ မရွိေသာ တရား”ဟု ဉာဏ္အားျဖင့္ ထင္လာသည္။ နိမိတၱ ဓမၼာ သခၤါရာ၊ ေတဟိ သနိမိတၱာ သ၀ိဂၢဟာ ၀ိယ ဥပ႒ဟႏိၱ။ အ႒သာလိနီ၊ ေလာကုတၱရာ ကုသိုလ္ အဖြင့္။ -အႏုဋီကာ (ႏွာ ၁၂၁)။

ပဒ႒ာန္

နီးကပ္ေသာအေၾကာင္းကို ပဒ႒ာန (ပဒ႒ာန္)ဟု ေခၚ၏။ (စိတ္သည္ ယွဥ္ဖက္ေစတသိက္၊ မွီရာရုပ္ဟူေသာ နီးကပ္ေသာ အေၾကာင္းရွိသကဲ့သို႔) နိဗၺာန္မွာ နီးကပ္ေသာအေၾကာင္းမရွိ။ အရိယာတို႔ သႏၱာန္၌ နိဗၺာန္တရား ေပၚလာဖုိ႔ရန္ ဒါန၊ သီလ၊ ဘာ၀နာ စေသာ ေ၀းေသာ အေၾကာင္းကား မ်ားစြာရွိရပါသည္။

သႏိၱလကၡဏံ အစၥဳတ - ရသံ နိဗၺာနအမတံ။
အနိမိတၱဥပ႒ာနံ၊ ပဒ႒ာနံ န လဗၻတိ။

နိဗၺာနအမတံ၊ အျမိဳက္နိဗၺာန္သည္။ သႏိၱလကၡဏံ၊ ျငိမ္သက္ ေအးျငိမ္းျခင္း လကၡဏာ ရွိ၏။ အစၥဳတရသံ၊ ပင္ကို သေဘာမွ မေရြ႕ေလ်ာျခင္း သမၸတၱိရသ ရွိ၏။ အနိမိတၱဥပ႒ာနံ၊ အထည္ကုိယ္ဟန္ ပံုသဏၭာန္မရွိေသာ တရားဟု ဉာဏ္အားထင္လာ၏။ ပဒ႒ာနံ၊ နီးစြာေသာ အေၾကာင္းကို။ န လဗၻတိ၊ မရအပ္။