အနာဂတ္သာသနာေရး
၁။ ဗုဒၶရတနာအခန္း
ဗုဒၶံ သရဏံ ဂစၦာမိ
ဗုဒၶကုိ ယံုၾကပံု
ဗုဒၶသာ၀က ဥပါသကာ အမည္ခံသူတုိ႔သည္
ဗုဒၶကုိ နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ယံုၾက ၾကည္ညိဳၾက၏၊ ထုိသုိ႔ ယံုၾက ၾကည္ညိဳၾကရာ၌ ယံုတယ္ဆုိတာ
ဘာလဲ၊ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ေက်ာ္ေလာက္က အိႏိၵယေျမာက္ပုိင္း ကပိလဝတၳဳျပည္၌ သာကိယဇာတ္ အမ်ိဳးအျမတ္ဆံုး
ခတိၱယမ်ိဳး၌ျဖစ္ေသာ သုေဒၶါဒနမဟာရာဇာႏွင့္ မာယာေဒ၀ီတုိ႔မွ ဖြားျမင္ေတာ္မူၿပီးလွ်င္ တစ္ဆယ့္
ေျခာက္ႏွစ္အရြယ္မွ စ၍ ယေသာ္ဓရာေဒ၀ီႏွင့္အတူ ထီးနန္းစံေနေတာ္မူစဥ္ ၂၉-ႏွစ္ အရြယ္ေတာ္ေရာက္ေသာအခါ
လူအုိ လူနာ လူေသႏွင့္ ရေသ့ရဟန္း ကုိ ျမင္ရ၍ သံေ၀ဂျဖစ္ေတာ္မူေလရာ ထုိေန႔ ညဥ့္မွာပင္
ေတာထြက္၍ ရဟန္းျပဳေတာ္မူသည္။
ထုိ႔ေနာက္ ေျခာက္ႏွစ္ပတ္လံုး “အပင္ပန္း အခဲယဥ္းဆံုး”ဟု ဆုိရေသာ
အက်င့္ကုိ က်င့္ေတာ္မူလ်က္ ထုိအက်င့္ျဖင့္ ထူးျခားေသာ တရားကုိ မရေသာေၾကာင့္ ခႏၶာကုိယ္
ပင္ပန္းအားႀကီးေသာ ထုိ အက်င့္ကုိ စြန္႔လႊတ္၍ (ပင္ပန္းသည္လည္း မဟုတ္, ခံစားမႈလည္း မပါ)
“မဇိၩမပဋိပဒါ”ေခၚ အလယ္အလတ္က်င့္စဥ္ကုိ က်င့္ခါမွ ထူးျခားေသာတရားကုိ သိေသာ ပုဂိၢဳလ္တစ္ပါးသည္
ဧကန္ျဖစ္ထြန္း ခဲ့ဖူးသည္ဟု ယံုျခင္း၊
“ထုိပုဂိၢဳလ္ထူးသည္ သိဖြယ္ဟူသမွ်ကုိ (သတၱ၀ါတုိ႔အား
အက်ိဳး မမ်ားရာ၀ယ္ အကုန္ထုတ္ေဖာ္ မေဟာျပခဲ့ေသာ္လည္း) ကုိယ္ေတာ္ျမတ္စိတ္ထဲ၌ နက္နက္နဲနဲ
ခဲြခဲြျခမ္းျခမ္း အားလံုးစံုေအာင္ သိေတာ္မူႏုိင္သည္”ဟု ယံုျခင္း၊
ဤသုိ႔စေသာ ယံုျခင္းမ်ားသည္ ဗုဒၶအေပၚ၌ ယံုျခင္းဟု ေခၚရ ေသာ သဒၶါတစ္မ်ိဳးပင္တည္း၊
(သိဖြယ္ဟူသမွ်ကုိ အားလံုးစံုေအာင္ သိသူကုိ
ပါဠိလုိ “ဗုဒၶ” ဟု ေခၚသည္၊) စာေပလုိက္စားေသာ ႏုိင္ငံျခားသား ေခတ္ပညာရွိတုိ႔လည္း
ဗုဒၶ၏ တရားစာတုိ႔ကုိ ၾကည့္႐ႈ ျခင္း, ေက်ာက္စာဘက္ဌာနမွ ဗုဒၶ၏အသံုးအေဆာင္ႏွင့္ သီတင္းသံုး
ေတာ္မူရာဌာနတုိ႔ကုိ ေတြ႕ရွိရျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ထုိအခါက “ေဂါတမဗုဒၶ ျဖစ္ထြန္းခဲ့ဖူးသည္”ဟု
ယံုၾကေပသည္။
ဗုဒၶကုိ အာ႐ံုစူး၍ ၾကည္ႏူးရပံု
ၾကည္ညိဳဆုိတာ
ဘာလဲ၊ ဗုဒၶ၏ အေၾကာင္းအရာကုိ ေတြး၍ေနရသည္မွာ လြန္စြာ စိတ္ၾကည္ႏူးဖြယ္ ေကာင္းလွ၏၊ ဗုဒၶ၏
၀ါ၀င္းေသာ အသားအေရေတာ္, အဆက္အလက္က်နေသာ ကုိယ္ေတာ္, ေမတၱာသံ က႐ုဏာသံ ပညာသံ ဆင္ျခင္တံုသံ
အရွည္ေမွ်ာ္သံတုိ႔ကုိ အရင္းခံ၍ ထြက္ေပၚလာေသာ သာယာနာေပ်ာ္ဖြယ္ အသံေတာ္ကုိ ထုိအခ်ိန္က တုိက္႐ုိက္
ဖူးေျမာ္လုိက္ရ, ၾကားနာလုိက္ရသူတုိ႔ကုိ
မဆုိထားဘိ ယခုအခါ တစ္ဆင့္ၾကားျဖင့္ မွန္းဆ၍ ဖူးေျမာ္ရသူ တုိ႔ပင္ မေကာင္းစိတ္ ညစ္ညဴးစိတ္
ကိေလသာရာဂစိတ္ေတြ ကင္း၍ သန္႔ရွင္းၾကည္လင္ေသာ စိတ္အစဥ္မ်ား ျဖစ္လာရေပသည္၊ ဤသုိ႔ ဘုရားကုိ
အာ႐ံုစူး၍ ၾကည္ႏူးေနရျခင္းကုိ “ၾကည္ညိဳေသာ သဒၶါ တစ္မ်ိဳး”ဟု ဆုိရေပသည္။
ဘိကၡဳနီကေလးႏွင့္ အသႏိၶမိတၱာ
အခါတစ္ပါး၌
ဗုဒၶရွင္ေတာ္ တရားေဟာေတာ္မူစဥ္ ဘိကၡဳနီကေလးတစ္ေယာက္သည္
ဗုဒၶ၏ သပၸာယ္ေသာ ႐ုပ္အဆင္း ေတာ္ကုိ ဖူးေျမာ္
ၾကည္ႏူးေနရာမွ စိတ္အစဥ္တစ္မ်ိဳး ေပါက္၍ “ငါသည္
ဘ၀မ်ားစြာ က်င္လည္ရာ၌ ဤ ေယာက္်ားျမတ္၏ အလုပ္အေကၽြးျဖစ္ခဲ့ရဖူးပါေလရဲ႕လား”ဟု
စဥ္းစားစိတ္ ေပၚေပါက္လာေလသည္၊ ထုိဘိကၡဳနီသည္
ဆဒၵႏၲဇာတ္ေတာ္၌ စူဠသုဘဒၵါ ျဖစ္ခဲ့ဖူးသူပင္
ျဖစ္သည္။
အေသာက မဟာရာဇာ၏မိဖုရား အသႏိၶမိတၱာကား ဘုရား၏ အသံေတာ္သာယာေၾကာင္းကုိ
ၾကားနာရ၍ ေမာင္းမမ်ားႏွင့္အတူ ထုိအသံႏွင့္ ဆင္တူယိုးမွားေကာင္းေသာ ကရ၀ိတ္ငွက္အသံကုိ
နာခံ ၾကည့္ရာ လြန္စြာ ခ်ိဳျမေသာ ကရ၀ိတ္ငွက္အသံမွတစ္ဆင့္ ဗုဒၶ၏ အသံေတာ္ကုိ မွန္းေမွ်ာ္၍
အာ႐ံုျပဳေနရင္းပင္ စိတ္အစဥ္ လြန္စြာ ၾကည္ႏူးရကား ထုိၾကည္ႏူးေနေသာစိတ္အစဥ္ကုိ အနိစၥ,ဒုကၡ,အနတၱ
ဟု ဆင္ျခင္ေနခုိက္မွာ ကုိယ္လုပ္ေတာ္မ်ားႏွင့္အတူ ေသာတာပန္ ျဖစ္ေလသည္၊ ဤ၀တၳဳမ်ားျဖင့္
ဗုဒၶအဆင္းေတာ္ႏွင့္ အသံေတာ္၏ လြန္စြာ ၾကည္ႏူးဖြယ္ေကာင္းေၾကာင္းကုိ သိရေပသည္။
ပ႑ိတ္ေန႐ူးႏွင့္ ဗုဒၶပံုေတာ္
ဗုဒၶအဆင္းေတာ္က ၾကည့္႐ႈ ဖူးေျမာ္သူတုိ႔ စိတ္အစဥ္ကုိ ၾကည္လင္ ရႊင္ပ်ေစႏုိင္ပံုမွာ
ေျပာမယံု ႀကံဳဖူးသူတုိ႔မွ သိႏုိင္ၾကေပမည္၊ ဗုဒၶသည္ ႐ႈခ်င့္စဖြယ္ သပၸာယ္႐ံုမွ်မဟုတ္,
ထုိသပၸာယ္ေသာ ႐ုပ္ပံု ေတာ္အတြင္း၌ သတၱ၀ါတုိ႔၏ အက်ိဳးကုိ ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ လုိလား ေတာ္မူေသာ
ေမတၱာေတာ္ႏွင့္ က႐ုဏာ ပညာေတာ္တုိ႔ေၾကာင့္ မ်က္ႏွာေတာ္သည္ စႏၵာလမင္းကဲ့သုိ႔ ပ၀င္းရႊင္ပ်
ေအးျမေတာ္မူေပ သည္၊
ယခုအခါ အိႏိၵယတစ္တုိင္းလံုး အေလးျပဳ အခံရဆံုး ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္ျဖစ္ေသာ ပ႑ိတ္ေန႐ူးသည္
ခပ္ရြယ္ရြယ္ တုန္းက က်န္းမာေရးအတြက္ အနားယူရင္း သီဟုိဠ္ကၽြန္းသုိ႔ ဇနီးႏွင့္ အတူ သြား၍
ေရွးေဟာင္း အေဆာက္အအံုမ်ားကုိ လွည့္လည္ ၾကည့္႐ႈေလေသာ္ တစ္ေနရာ၌ ဗုဒၶပံုေတာ္ကုိ အထူးစိတ္၀င္စားစြာ
ၾကည့္႐ႈ၍ မိမိတည္းခုိရာသုိ႔ ေရာက္ေသာ္လည္း ထုိဗုဒၶပံုေတာ္သည္ မ်က္စိထဲမွ မေပ်ာက္ႏုိင္ေအာင္ပင္
အာ႐ံုစဲြ၍ေနပါသတဲ့။
ထုိသုိ႔ စဲြေနေၾကာင္းကုိလည္း သီဟုိဠ္မိတ္ေဆြတုိ႔အား ေျပာျပခဲ့
သည္၊ အိႏိၵယသုိ႔ ျပန္ေရာက္ၿပီးေနာက္ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္စပ္၍ ေထာင္ထဲသုိ႔ ေရာက္ေနသည့္အခါ
မိမိလုပ္လုိရာကုိ မလုပ္ရသျဖင့္ စိတ္ ညစ္ညစ္ရွိေနခုိက္ (အဘိဓမၼာသေဘာအားျဖင့္ ေဒါမနႆျဖစ္ေနခုိက္မွာ)
သီဟုိဠ္ကၽြန္းမိတ္ေဆြအထံမွ ယခင္ကၾကည္ႏူးစြာ ဖူးေတြ႕ခဲ့ ရေသာ ဗုဒၶပံုေတာ္ကုိ ဓာတ္ပံု႐ုိက္၍
ပုိ႔လုိက္ေသာေၾကာင့္ ထုိပံုေတာ္ ကုိပင္ စားပဲြေပၚတင္၍ ဖူးျမင္ေနရျခင္းျဖင့္ ညစ္ညဴးေသာစိတ္ကုိ
ၾကည္ႏူးေစခဲ့သည္ဟု သူ၏အတၳဳပၸတိၱ၌ ထည့္သြင္းျပထားသတတ္၊
ဤသုိ႔လွ်င္
သက္ေတာ္ထင္ရွား ဗုဒၶကုိ မဆုိထားဘိ, ဗုဒၶပံုေတာ္အတုသည္ပင္ ပညာရွင္တုိ႔၏စိတ္ကုိ ဤမွ်ေလာက္ပင္
ၾကည္လင္လာေစ ႏုိင္ေပေသး၏၊ သက္ေတာ္ထင္ရွား ဗုဒၶရွင္ေတာ္ဘုရားသည္ကား မည္မွ်အထိ ၾကည္လင္ေစႏုိင္လိမ့္မည္ဟု
မွန္းဆသင့္ေတာ့သည္၊
ထုိသုိ႔
ၾကည္လင္လာေသာအခါ အနည္ေတြ ေအာက္သုိ႔ ထုိင္ေန ေသာ ေရသည္ ၾကည္လင္ေနသကဲ့သုိ႔ တဏွာ ရာဂ မာန
ေဒါသ ေဒါမနႆ စေသာ စိတ္ညစ္မႈေတြ ကင္း၍ စိတ္အစဥ္လည္း သန္႔ရွင္း ၾကည္လင္ေနေတာ့၏၊ ထုိသုိ႔
ၾကည္လင္ေနမႈ, ၾကည္ေနမႈကုိ “ၾကည္”သဒၶါဟု ဆုိလုိပါသည္။
