မဟာဘုတ္ (ဓာတ္ၾကီး) ၄-ပါးအက်ယ္ (ကိုယ္က်င့္အဘိဓမၼာ - ၈၅)

မဟာဘုတ္ (ဓာတ္ၾကီး) ၄-ပါးအက်ယ္ 

ပထ၀ီဓာတ္

ပကတိေျမသည္ ထုိထို အရာ၀တၳဳတုိ႔ကို ခံယူေဆာင္ထားႏုိင္ေလာက္ေအာင္ ခိုင္မာသကဲ့သို႔ အတူျဖစ္ဖက္ ရုပ္ တရားစုကို ခံယူေဆာင္ထားနုိင္ေလာက္ေအာင္ ခုိင္မာေသာရုပ္ကို ပထ၀ီဓာတ္ (ေျမဓာတ္) ဟုေခၚသည္။ ပကတိေျမၾကီးႏွင့္ ေက်ာက္ခဲ၊ သံခဲစသည္တုိ႔မွာ ဤပထ၀ီာတ္လြန္ကဲေသာ ရုပ္အစုအေ၀းမ်ားတည္း။

အာေပါဓာတ္

ပကတိေရသည္ ေျမမူန္႔ ဖုန္မူန္႔ စသည္တုိ႔ကို ေပါင္းစပ္သကဲ့သို႔ အတူျဖစ္ဖက္ ရုပ္မူန္႕ကေလးေတြကို ေပါင္းစပ္ေစႏုိင္ေသာ (ပူးတြဲေစႏုိင္ေသာ) ရုပ္ကို အာေပါဓာတ္(ေရဓာတ္) ဟုေခၚသည္။ ဤအာေပါဓာတ္သည္ သတၱိလြန္ကဲေသာအခါ မိမိႏွင့္အတူျဖစ္ေသာ ရုပ္မ်ားကို အရည္ျဖစ္ေအာင္ ယူေဆာင္လ်က္ ယိုစီးျခင္းသေဘာလည္း ရွိေသးသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပကတိေရ၊ က်င္ငယ္၊ တံေတြး၊ ႏွပ္ စသည္တုိ႔မွာ အာေပါဓာတ္လြန္ကဲေသာ ရုပ္အစု ျဖစ္ၾကေပသည္။

ေတေဇာဓာတ္

ပကတိမီးေငြ႕ ေနပူေငြ႕မ်ားသည္ အစိုအေစးမ်ားကို ေျခာက္ေစသကဲ့သို႔ အာေပါဓာတ္ျဖင့္ စိုစြတ္ေစးကပ္ေသာ ရုပ္အမူန္႔မ်ားကို အလြန္ၾကီး မစုိေစဘဲ အေနေတာ္ရုံ ေသြ႕ေျခာက္ေစေသာရုပ္ကို ေတေဇာဓာတ္(မီးဓာတ္) ဟုေခၚ၏။ ေႏြအခါ၌ က်န္းမာသူတုိ႔၏ ခႏၶာကိုယ္၀ယ္ အေအးေငြ႕ ရွိ၏။ ထုိအေအးေငြ႕လည္း ေတေဇာဓာတ္ပင္တည္း။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဥဏွေတေဇာ၊ သီတေတေဇာဟု ၂-မ်ိဳးရွိေၾကာင္းကို သိရာ၏။

ဤေတေဇာကိုပင္ ဥတုဟုလည္းေခၚ၏။ ခႏၶာကိုယ္ႏွင့္တကြ အျပင္အပ ေျမ ေရ ေတာေတာင္ဟူသမွ်၌ ေအးေသာအခါ သီတ ေတေဇာ(သီတဥတု)သည္ တစ္ေလာကလံုး ပ်ံ႕ႏွံ႕၍ ပူေသာအခါ ဥဏွေတေဇာသည္(ဥဏွဥတု)သည္ တစ္ေလာကလံုး၌ ပ်ံ႕ႏွံ႕လ်က္ရွိ၏။ ဤေတေဇာဓာတ္သည္ သူ႔အခါႏွင့္သူ ပူခ်ိန္ပူ၍ ေအးခ်ိန္ေအးလွ်င္ က်န္းမာ၏။ ခႏၶာကိုယ္တြင္း၌ရွိေသာ ဥဏွေတေဇာသည္ နဂိုသေဘာထက္ လြန္ကဲလာလွ်င္ နည္းနည္းလြန္လွ်င္ နည္းနည္း ဖ်ား၏။ မ်ားမ်ားလြန္လွ်င္ မ်ားမ်ားဖ်ား၏။ သိပ္လြန္လွ်င္ ေသ၏။ ထုိ႔အတူ သတေတေဇာလြန္လွ်င္ ေရာဂါရၾကေတာ့သည္သာ။

ထုိ႔ေၾကင့္ ေတေဇာ၏ အေျပာင္းအလြဲကို မခံႏုိင္သူတုိ႔သည္ အလြန္ပူေသာအခါ ခရီးသြားျခင္း၊ အလြန္ပူေသာ အစာစားျခင္း၊ အလြန္ေအးေသာအခါ ခရီးသြားျခင္း၊ အေအးမိျခင္း၊ အလြန္ေအးေသာအစာကို စားျခင္းတုိ႔ကို သတိၾကီးစြာထား၍ ေရွာင္ရွားႏုိင္မွသာ က်န္းမာသူ အသက္ရွည္သူမ်ား ျဖစ္ႏုိင္ၾကသည္။ ပကတိ မီး၊ ေနတုိ႔သည္ ဥဏွေတေဇာ လြန္ကဲေသာ ရုပ္အစုအေ၀းမ်ားျဖစ္ၾက၍ ေအျမေသာ ေရႏွင့္ ေရခဲ စသည္တုိ႔မွ သီတေတေဇာလြန္ကဲေသာ ရုပ္အစုအေ၀းမ်ား ျဖစ္ၾကေလသည္။

ပါစက၀မ္းမီး

အစာသစ္အိမ္၏ ေအာက္၌ စားသမွ်အစာကို ေၾကက်က္ေစႏုိင္ေသာ “ပါစက၀မ္းမီး” ေခၚ ေတေဇာတစ္မ်ိဳးရွိေသး၏။ ထိုပါစကေတေဇာ အားေကာင္းသူ၌ စားသမွ် အစာေၾက၏။ ထုိေတေဇာ ညံ့လွ်င္ အစာမေၾကဘဲ ဓာတ္ပ်က္တတ္၏။ ထုိကဲ့သို႔ ဓာတ္ပ်က္မွန္းသိလွ်င္ ေၾကက်က္လြယ္၍ ႏူးညံ့ေသာအစာကို စားေသာက္မွသာ က်န္းမာႏုိင္မည္။

၀ါေယာဓာတ္

ပကတိေလသည္ ထိုထိုအရာ၀တၳဳကို တြန္းထုိးေထာက္ကန္ႏုိင္သကဲ့သို႔ တကြျဖစ္ဖက္ ရုပ္အစုကို အခ်င္းခ်င္း ထိကပ္ေနေအာင္ တြန္းထိုးေထာက္ကန္တတ္ေသာ ရုပ္ကို ၀ါေယာဓာတ္(ေလဓာတ္) ဟုေခၚ၏။ ခႏၶာကိုယ္တြင္း၌ ေလဓာတ္ ၆-မ်ိဳးရွိ၏။

၆-မ်ိဳးကား -

၁။ ဥဒၶဂၤမ။ ။အထက္သို႔ဆန္တက္ေသာ ေလတည္း။ ထုိေလလြန္ကဲေသာအခါ ရင္ျပည့္ျခင္း၊ ရင္ခံျခင္း၊ ၾကိဳ႕ထုိးျခင္း၊ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ ေခ်ျခင္းစေသာ ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ေစတတ္၏။ စကားေျပာေသာအခါ၌ ဤေလဓာတ္က အထက္သို႔ အျမဲတက္လ်က္ရွိေသာေၾကာင့္ ရင္ျပည့္ ရင္ခံ ေရာဂါရွိသူသည္ ထုိစကားေျပာမူကို အထူးဆင္ျခင္ရမည္။ ၀မ္းထဲ၌ တစ္စံုတစ္ရာ အစာမရွိလွ်င္ သာ၍ပင္ အထက္သို႔ ေလတက္တတ္ေလသည္။

၂။ အေဓာဂမ ေလ။ ။ေအာက္သို႔ စုန္ဆင္းေသာ ေလတည္း။ ထုိေလ လြန္ေသာအခါ ၀မ္းေလွ်ာျခင္းစေသာ ေရာဂါကို ျဖစ္ေစတတ္၏။

၃။ ကုစၦိ႒ ေလ။ ။အူသိမ္ အူမတုိ႔ အတြင္းကို ခ်န္၍ ၀မ္းတြင္းရွိသမွ် အရပ္၀ယ္ သြားလာေနေသာ ေလတည္း။

၄။ ေကာ႒ာသယ ေလ။ ။အူသိမ္ အူမတုိ႔ အတြင္း၀ယ္ လွည့္လည္ေနေသာ ေလတည္း။ စားသမွ်အစာကို ေအာက္သို႔ ေဆာင္ပို႔ေသာ ဤေလက အူမၾကီးအတြင္း၌ ရွိေသာေၾကာင့္ စားသမွ်အစာေတြ အစာသစ္အိမ္မွ အစာေဟာင္းအိမ္သို႔ သက္ဆင္းလ်က္ အျပင္သို႔ ထြက္ၾကရသည္။

၅။ အဂၤမဂၤါႏုသာရီ ေလ။ ။လက္ေျခစေသာ အဂၤါၾကီးငယ္တုိ႔ကို ေလွ်ာက္ေသာ ေလတည္း။ ထုိေလတုိ႔က ေကာင္းစြာ မေလွ်ာက္လွ်င္ ေရာဂါျဖစ္တတ္၏။ ခႏၶာကိုယ္၌ အေၾကာေသး ကေလးမ်ားရွိၾက၏။ ထိုအေၾကာေသးမ်ား၏ အတြင္း၌ ေလေလွ်ာက္လ်က္ရွိရာ ၾကာရွည္စြာ ေကြး၍ေနထုိင္သူ၊ ၾကာရွည္စြာ ကုန္း၍၀ပ္၍ေနသူ၊ လက္ကိုေကြးထားသူ၌ (ေရပိုက္လံုးကို ေကြးထားလွ်င္ ေရမသြားသကဲ့သို႔) ေလေကာင္းစြား မေလွ်ာက္ႏုိင္။ ထုိေလမ်ား စုမိစုရာ စုၾက၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေလကတြန္းပို႔မွ သြားႏုိင္ေသာ ေသြးမ်ားလည္း စုမိစုရာ စုေနသျဖင့္ ဧကန္ ေရာဂါတစ္ခုခု ရၾကသည့္ျပင္ နဂိုေရာဂါမကင္းသူမွာ ေရာဂါတုိးလာေတာ့၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဤေလမ်ိဳး မွန္မွန္ေလွ်ာက္ေအာင္ ၾကာရွည္စြာေကြးျပီးလွ်င္ ေပါင္ ေျခသလံုးေပၚ ညပ္ေနေအာင္ မထုိင္ၾကဖို႔ႏွင့္ အေၾကာမ်ားဆန္႔ေအာင္ လမ္းမ်ားမ်ားေလွ်ာက္ဖုိ႔ တုိက္တြန္းၾကသည္။

၆။ အႆာသ မႆာသ ေလ။ ။ဤေလကား အသက္ရွဴေသာအခါ ထြက္သက္၀င္သက္ ေလမ်ားတည္း။ အာနာပါနဟုလည္းေခၚ၏။ ဤသို႔လွ်င္ ေလအမ်ိဳးအစား ၆-ပါးရွိ၏။

အမာခံႏွင့္ အမႊမ္းတင္ရုပ္

ဤ ပထ၀ီ၊ အာေပ၊ ေတေဇာ၊ ၀ါေယာဟူေသာ ဓာတ္ၾကီး ၄-ပါးသည္ အထည္ကိုယ္ အမာခံရုပ္မ်ားတည္း။ ေနာက္၌ျပမည့္ ပသာဒရုပ္စသည္ကား ထုိဓာတ္ၾကီး ၄-ပါးကို မွီတြယ္၍ျဖစ္ရေသာ အမႊမ္းတင္ရုပ္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ထင္ရွားေစအံ့ - ဓာတ္ၾကီး ၄-ပါးသည္ အထည္ကိုယ္ အမာခံမ်ားျဖစ္ရကား ဓာတ္ၾကီးေလးပါးတုိ႔ အစုအေ၀းမ်ားေလ ခႏၶာကိုယ္ ၾကီးမားေလျဖစ္၏။ ေျမျပင္ၾကီး ေက်ာက္ေတာင္ၾကီး ေရျပင္ၾကီး မီးလံုးၾကီး ေလမုန္တုိင္း စသည္ျဖင့္ သက္မဲ့၀တၳဳၾကီးေတြ ၾကီးမားေလသမွ်၌လည္းေကာင္း၊ လူၾကီး နတ္ၾကီး ငါးၾကီး လိပ္ၾကီး စသည္ျဖင့္ သက္ရွိအေကာင္အထည္ေတြ ၾကီးမားေလသမွ်၌လည္းေကာင္း ဤဓာတ္ၾကီး ၄-ပါးတုိ႔ အစုအေ၀း၏ မ်ားေနျခင္းသာ ျဖစ္သည္။

ျပလတၱံ႕ေသာ စကၡဳ၊ ေသာတ၊ ရူပ၊ သဒၵစသည္တုိ႔အတြက္ကား ထူး၍ အရာ၀တၳဳ ၾကီးမားေတာ့မည္မဟုတ္။ ဥပမာ - ဆပ္ျပာ ေမႊးခဲတစ္ခဲ၌ အလြန္အနံ႔ေကာင္းေသာ အနံ႔ဓာတ္ ဂႏၶရုပ္ေတြမ်ားစြာ ထံုမြမ္ထားေသာ္လည္း ဆပ္ျပာခဲသည္ တုိး၍လည္းမၾကီး၊ အနံ႕ဓာတ္ ဂႏၶရုပ္ေတြ ေလွ်ာ့လုိက္ျခင္းေၾကာင့္လည္း ဆပ္ျပာခဲတုိး၍မငယ္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပထ၀ီစေသာ ဓာတ္ၾကီး ၄-ပါးသာ အထည္၀တၳဳထင္ရွားေသာ အမာခံရုပ္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း သိပါ။