စိတ္ျဖစ္ပံုေလ့လာျခင္း အပိုင္း(၂)
(ခ)
ဋီကာေက်ာ္ဆိုတဲ့ အဘိဓမၼတၳဝိဘာဝနီက်မ္းကေတာ့
သီဟိုဠ္က ေရးတဲ့က်မ္း။ အဖြင့္အဆို ပါဠိစကားလံုး လွပါေခ်ာမြတ္တယ္၊ သို႔ေသာ္ အဓိပၸါယ္အယူအဆေတြက
တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ မွန္ကန္မႈ မရွိဘူး။ အခု ဒြါရနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သူက ဘယ္လိုဖြင့္တုန္းဆိုေတာ့
“အာဝဇၨန္း စေသာ စိတ္တို႔ရဲ႕ ျဖစ္ရာအဝ
ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဒြါရ” လို႔ ဆိုတယ္။ အဲဒီအဓိပၸါယ္ကို လယ္တီဆရာေတာ္ႀကီးက
လက္မခံဘူး၊ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုရင္ စိတ္ေတြခ်ည္း ျဖစ္တာ မဟုတ္ဘူးတဲ့၊ အာ႐ံုလည္း ျဖစ္တယ္။
လက္ေတြ႔ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ျမင္စရာ
အအဆင္းအာ႐ံုေလးက ဘယ္တံခါးက ဝင္လာတာလဲ၊ မ်က္စိတံခါးေပါက္က ဝင္လာတာ - စကၡဳဒြါရ၊ စကၡဳဒြါရဆိုတာ
စကၡဳပသာဒ႐ုပ္ေလးကို ေခၚတာ၊ မ်က္စိထဲမွာ ရွိတဲ့ အၾကည္ဓာတ္ေလးကို ေခၚတာ၊ မ်က္လံုးႀကီးတစ္ခုလံုးကို
ေခၚတာမဟုတ္ဘူး၊ မ်က္လံုးႀကီးထဲမွာ ရွိတဲ့ အၾကည္ဓာတ္ေလးကို ေခၚတာ၊ အျပင္ဘက္က ႐ုပ္ပံုေလးလာထင္တဲ့
အေၾကည္ဓာတ္ေလးကို ေခၚတာ၊ အဲဒီအၾကည္ဓာတ္နဲ႔ ဆက္သြယ္ၿပီး လႈပ္ရွားသြားတဲ့ အရာေတြလည္း
အပါအဝင္ေပါ့။ အဲဒီအၾကည္ဓာတ္ေလးထဲမွာ ႐ုပ္ပံုလႊာထင္ၿပီးေတာ့ ထို႐ုပ္ပံုလႊာဟာ ဘယ္ထိေအာင္ေရာက္သြားလဲဆိုရင္
မေနာဒြရလို႔ေခၚတဲ့ ဘဝင္စိတ္ထိေအာင္ ေရာက္သြားတယ္။
နားက အသံၾကားရင္လည္း အသံသည္ ေသာတပသာဒ
လို႔ဆိုတဲ့ နားမွာလာၿပီးေတာ့ ထိခိုက္႐ံုတင္မကဘူး, ဘဝင္စိတ္လို႔ ဆိုတဲ့ စိတ္တံခါးကိုလည္း
လာၿပီးေတာ့ ထိခိုက္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္မို႔ “ဒြီသု
ဒီြသု ဒြါေရသု ဥပၸဇၨိတိ” - တံခါးႏွစ္ေပါက္ ႏွစ္ေပါက္မွာ တစ္ၿပိဳင္နက္ေရာက္တယ္
လို႔ေျပာတာ၊ စိတ္ရဲ႕ တံခါးဝေတြ ဆိုတာကို ကိယ့္သႏၲာန္မွာ ရွာၿပီးေတာ့ ၾကည္ၾကရေအာင္။
စကၡဳဒြါရ - အဲဒီ စကၡဳဒြါရဆိုတဲ့ စကၡဳပသာဒ႐ုပ္ကို တံခါးလို႔ သံုးတယ္၊ စိတ္ျဖစ္ေပၚရာ႒ာန
ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဝတၳဳလို႔လည္း ေခၚတယ္၊ အတူတူပဲလို႔ မွတ္ထားပါ။ ဘာျဖစ္လို႔ တူရဲ႕သားနဲ႔
ႏွစ္မ်ိဳး ခဲြေျပာတုန္းဆိုရင္ ေဆာင္ရြက္ပံု ေဆာက္ရြက္နည္း မတူဘူး၊ မူတူညီတဲ့
aspect ရွိတယ္ေပါ့။ ဘယ္လို မတူညီတာလဲဆိုေတာ့ တံခါးလို႔ ေခၚတဲ့အခါမွာ ဘာကို ရည္ညႊန္းၿပီးေတာ့
ေခၚတာလဲဆိုရင္ “အာ႐ံုရဲ႕ ဝင္ေရာက္ရာ”
ဆိုတဲ့အေနနဲ႔ေခၚတာ၊ ဝတၳဳလို႔ေခၚတဲ့ အခါက်ေတာ့ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ “စိတ္ကေလးရဲ႕
တည္ရာမွီရာ” ဆိုတဲ့ အေနနဲ႔ ေခၚတာ၊ ႐ႈေထာင့္ျခင္းမတူဘူးေပါ့၊
သို႔ေသာ္လည္း တစ္ခုတည္းကို ေခၚတယ္လို႔ မွတ္ထားပါ၊ စကၡဳဒြါရဆိုတာရယ္, စကၡဳဝတၳဳဆိုတာရယ္
အတူတူပဲ၊ အရပ္စကားနဲ႔ ေျပာလို႔ရွိရင္ စကၡဳဒြါရ, စကၡဳဝတၳဳ - ဒီႏွစ္ခုစလံုးဟာ မ်က္လံုး
မ်က္စိအၾကည္ဓာတ္ကို ေခၚတယ္လို႔ ဒီလိုပဲ မွတ္ပါ၊ အဲဒီႏွစ္ခုက တူညီတယ္၊ မတူညီတဲ့ ေဆာက္ရြက္မႈကိုၾကည့္ၿပီး
ဒြါရလို႔လည္း ေခၚတယ္၊ ဝတၳဳလို႔လည္း ေခၚတယ္။
လူေတြေတာင္မွ တခိ်ဳ႕ နာမည္ ၂-မ်ိဳး၊
၃-မ်ိဳး မွည့္တယ္မဟုတ္လား၊ အလုပ္အကိုင္ ၾကည့္ၿပီးေတာ့လည္း ေခၚၾကတယ္ေလ။ ႐ံုးမွာေတာ့
မန္ေနဂ်ာ၊ အိမ္ေရာက္ေတာ ထမင္းခ်က္ေပါ့၊ ဒီလိုလည္းရွိတာပဲ၊ ဘာျဖစ္လို႔တုန္းဆို ႐ံုးမွာက်ေတာ့
မန္ေနဂ်ာလုပ္တာကိုး၊ အိမ္က်ေတာ့ မန္ေနဂ်ာလုပ္လို႔ မရဘူး၊ ထမင္းခ်က္ရတယ္၊ အဲဒီလို အလုပ္အကိုင္ကိုၾကည့္ၿပီးေတာ့လည္း
ဒီလို ေခၚရတာပဲ၊ ဒါကိုေျပာတာ aspect ဆိုတာ၊ မတူဘူးေပါ့။
ေနာက္ ဒြါရတစ္ခုက
ေသာတဒြါရ - နားတံခါးေပါ့၊ နားတံခါး ဆိုတာ အသံကိုဖမ္းယူႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ နားထဲက အၾကည္ဓာတ္ေလး၊
ေသာတပသာဒ႐ုပ္တည္ရာ အသံၾကားႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ေနရာ၊ အသံအာ႐ံု ထင္ေပၚလာတဲ့ေနရာ၊ အဲဒါကို
ေသာတပသာဒလို႔ ေခၚတယ္။ အဲဒါကို ဒြါရလို႔လည္း ေခၚတယ္၊ ဒါက အတူတူပဲ။
ေနာက္တစ္ခုက ဃနဒြါရ၊ ဃနက်ေတာ့ ‘ဃ’ ႀကီးနဲ႔ ေရးရတယ္၊ ‘ဃန’ ဆိုတာ ႏွာေခါင္း၊ အဲဒီ ႏွာေခါင္းဆိုတာလည္း
အနံ႔ကို ရယူႏိုင္တဲ့ ဃနပသာဒ ႏွာေခါင္းအၾကည္႐ုပ္ေလး ရွိတယ္။ အဲဒီ အၾကည္႐ုပ္ေလးကို ရည္ညႊန္းၿပီးေတာ့
ေျပာတာ၊ ႏွာေခါင္းႀကီး တစ္ခုလံုးကို ေျပာတာမဟုတ္ဘူး၊ ပံုပန္းသ႑ာန္ႀကီး တစ္ခုလံုးကုိေတာ့
မေျပာဘူး၊ သို႔ေသာ္ အရပ္ေျပာအေနနဲ႔ ေပါင္းၿပီးေတာ့
ေျပာလို႔ေတာ့ ရတာေပါ့ေနာ္ - ႏွာေခါင္း၊ အဲဒါက အနံ႔အာ႐ံုရဲ႕ ဝင္ေရာက္ရာ တံခါးျဖစ္ေသာေၾကာင့္
ဃနဒြါရတဲ့၊ အဲဒီဃနဒြါရသည္ပင္လွ်င္ နံသိစိတ္ရဲ႕ ျဖစ္တည္ရာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္း ဝတၳဳလို႔
ေခၚတယ္၊ ဒြါရနဲ႔ ဝတၳဳ ဒီႏွစ္ခုက အတူတူပဲ၊ အဲဒီေတာ့ စကၡဳဒြါရ - စကၡဳဝတၳဳ၊ ေသတဒြါရ -ေသာတဝတၳဳ၊
ဃနဒြါရ-ဃာနဝတၳဳ အတူတူပဲလို႔ ဒီလိုမွတ္ရမယ္။
ေနာက္တစ္ခုက ဇိဝွါဒြါရ၊ မ်က္စိတို႔
နားတို႔ ႏွာေခါင္းတို႔ ကိုေတာ့ အေပါက္ဆိုေတာ့ တံခါးလို႔ ေျပာရတာ လြယ္တယ္ေပါ့။ လွ်ာက်ေတာ့
အေပါက္မပါေတာ့ ေျပာရခက္ျပန္တယ္၊ လွ်ာမွ အေပါက္ပါတာ မဟုတ္ဘူး။ သို႔ေသာ္ ဇိဝွါဒြါရ -
လွ်ာတံခါး၊ လွ်ာတံခါးဆိုတာ ရသာ႐ံုနဲ႔ ဝင္ေရာက္ရာျဖစ္လို႔ လွ်ာတံခါးလို႔ ေခၚတာ၊ အဲဒါက
လွ်ာရဲ႕ အလယ္ေခါင္မွာ ရွိၿပီးေတာ့ ခ်ိဳ ခ်ဥ္ ငန္ စပ္ အရသာကို ရယူႏိုင္တဲ့, အရသာရဲ႕
ထင္ရွားျဖစ္ေပၚလာႏိုင္တဲ့ ဇိဝွာပသာဒ ႐ုပ္ေလးကို ေခၚတယ္၊ အဲဒီ ဇိဝွာပသာဒ႐ုပ္ေလးကို အမွီျပဳၿပီးေတာ့
ဇိဝွာဝိညာဏ္စိတ္ျဖစ္လို႔ ဝတၳဳလို႔လည္းေခၚတယ္၊ ရသာ႐ံုရဲ႕ ဝင္ေရာက္ရာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္
ဇိဝွါဒြါရ လို႔လည္း ေခၚတယ္၊ ဒီႏွစ္ခုလည္း အတူတူပဲေပါ့။
ေနာက္တစ္ခုက ကာယဒြါရ၊ ကာယဒြါရဆိုတာ
ကာယပသာဒ- ကိုယ္အၾကည္႐ုပ္၊ ကိုယ္အၾကည္႐ုပ္ကိုလည္းပဲ ကာယဒြါရ - ကုိယ္တံခါးလို႔ေခၚတယ္၊
ဘာျဖစ္လု႔ိ တံခါးလို႔ ေခၚတုန္းဆိုရင္ ေဖာ႒ဗၺာ႐ံုတဲ့ (ေဖာ႒ဗၺဆိုတာ ဘာကို ေျပာတာလည္း
ဆိုရင္ ေပ်ာ့တယ္ မာတယ္ ဆိုတဲ့ အထိအေတြ႔၊ ပူတယ္ ေအးတယ္ ဆိုတဲ့ အထိအေတြ႔၊ တြန္းကန္တယ္
လႈပ္ရွားတယ္ ဆိုတဲ့ အထိအေတြ႔ ၃-မ်ိဳးရွိတယ္၊ စာလိုေျပာရရင္ေတာ့ ပထဝီ ေတေဇာ ဝါေယာ၊ အဲဒီအထိအေတြ႔ေတြကို
ကာယပသာဒက ဖမ္းယူတယ္) အဲဒီ အထိအေတြ႔ေတြ အျပင္က အာ႐ံုေတြ ဝင္လာရာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သူ႔ကိုလည္း
တံခါးလို႔ ေခၚတယ္၊ စိတ္ျဖစ္ေပၚရာေနရာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဝတၳဳလို႔လည္း ေခၚတယ္။
စကၡဳဒြါရ - စကၡဳဝတၳဳ၊ ေသာတဒြါရ - ေသာတဝတၳဳ၊ ဃနဒြါရ - ဃနဝတၳဳ၊
ဇိဝွါဒြါရ - ဇိဝွာဝတၳဳ၊ ကာယဒြါရ - ကာယဝတၳဳ၊ အတူတူပဲ၊ ပသာဒ႐ုပ္ ၅-ပါးကို ေခၚတယ္လို႔
ဒီလို မွတ္ရမယ္။ တစ္ခုတည္းကေနၿပီးေတာ့ ကိစၥ
၂-ခုကို ေဆာင္ရြက္တယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္နဲ႔ ေျပာတာ၊ ကိစၥႏွစ္ခုကို ေဆာင္ရြက္သည့္ အတြက္ေၾကာင့္ ေဆာင္ရြက္ပံု ေဆာင္ရြက္နည္းအရ နာမည္ အတြက္ေၾကာင့္
ေဆာင္ရြက္ပံု ေဆာင္ရြက္နည္းအရ နာမည္ ၂-မ်ိဳး ေပးထားတယ္။
ေနာက္တစ္ခုက ဟဒယဝတၳဳ၊ ဟဒယဝတၳဳ ဆိုတာက်ေတာ့
စိတ္ရဲ႕မွီရာဝတၳဳ႐ုပ္သာ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ တံခါးေတာ့ မဟုတ္ဘူး၊ အဲဒီေတာ့ စိတ္တံခါးက်ေတာ
ဘယ္အရာကို ေျပာတာတုန္းဆိုရင္ ဘဝင္စိတ္ကို ေျပာတာ။ ဒါက်ေတာ့ မတူဘူးလို႔ မွတ္ထား၊ စိတ္က
ဟဒယဝတၳဳကို မွီၿပီးေတာ့ ျဖစ္တယ္၊ အဲဒီ ဟဒယဝတၳဳကို မွီၿပီးေတာ့ ျဖစ္တဲ့စိတ္သို႔ အာ႐ံုဝင္လာတာ
ဘယ္ကေန ဝင္လာတုန္းဆိုရင္ ဘဝင္စိတ္ကေန ဝင္လာတာျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဘဝင္စိတ္ကို mind door
စိတ္တံခါးလို႔ ဒီလိုေခၚတယ္။
အဲဒီေနရာမွာ ဘဝင္စိတ္ဆိုတာ ဘယ္
ဘဝင္စိတ္လဲလို႔ ေမးစရာရွိလာတယ္။ ဝီထိစဥ္ကို ၾကည့္လိုက္လို႔ရွိရင္ အာ႐ံုနဲ႔ဆံုလို႔ ေပၚလာတဲ့စိတ္ေတြ
မျဖစ္မီ လူေတြရဲ႕သႏၱာန္မွာ အၿမဲတမ္းျဖစ္ေနတဲ့,
ကံရဲ႕အဟုန္နဲ႔ သြားေနတဲ့ ဘဝင္စိတ္အစဥ္ျဖစ္တယ္။ လႈပ္ရွားမႈကင္းတဲ့ passive
mind process ဘဝင္စိတ္အစဥ္၊ အာ႐ံုအသစ္နဲ႔ ဆက္သြယ္မႈမရွိတဲ့ စိတ္မ်ိဳးပဲ။
သာမန္အားျဖင့္ နာမည္တစ္မ်ိဳး ေျပာမယ္ဆိုရင္
ဘဝင္စိတ္ဆိုသည္မွာ အိပ္ေပ်ာ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ စိတ္အစဥ္မ်ိဳးကိုေျပာတာ၊ အိပ္ေပ်ာ္ေနလို႔ရွိရင္
မ်က္စိကလည္း ဆက္သြယ္တာမရွိဘူး၊ နားကလည္း ဆက္သြယ္တာ မရွိဘူး၊ ႏွာေခါင္းကလည္း ဆက္သြယ္တာ မရွိဘူး၊ လွ်ာကလည္း ဆက္သြယ္တာ
မရွိဘူး၊ ခႏၶာကိုယ္ကလည္း ဆက္သြယ္တာမရွိဘူး၊ စိတ္ကူးစိတ္သန္းေတြနဲ႔လည္း ဆက္သြယ္တာ မရွိဘူူး။
သို႔ေသာ္ အဲဒီအခ်ိန္မွာ စိတ္မရွိဘူးလားဆိုေတာ့
ရွိတယ္၊ အဲဒီလို အိပ္ေပ်ာ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မ်ိဳးျဖစ္တဲ့ ဘဝင္စိတ္မ်ိဳးဆိုတာဟာ စဥ္ဆက္မျပတ္
ဝီထိစိတ္မျဖစ္မျခင္း ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ေနတယ္လို႔ ဒီလို မွတ္ရမယ္၊ သူက ဘယ္သူ႔စြမ္းအားနဲ႔
သြားေနတာတုန္း၊ ဘယ္သူ႔စြမ္းအားနဲ႔ ဒီျဖစ္စဥ္ႀကီးတစ္ခု ေပၚေနတာတုန္းဆိုရင္ ကံစြမ္းအားနဲ႔
ေပၚေနတာ။
အဲဒါကို သေဘာေပါက္ေအာင္ ေျပာရမယ္ဆိုရင္
အတိတ္ဘဝက ကံတစ္ခုက ဘဝတစ္ခုကုိ ဖန္တီးလိုက္တယ္၊ ဖန္တီးလိုက္လို႔ ပထမဆံုးရလာတဲ့စိတ္က
ပဋိသေႏၶဝိညာဏ္စိတ္၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္မွာ
သခၤ ါရပစၥေယာ
ဝိညာဏံ လို႔ ေဟာထားတဲ့ ဝိညာဏ္စိတ္ပဲ၊ လူသားေတြဆိုရင္ မဟာဝိပါတ္ စိတ္ ၈-ခုထဲက တစ္ခုေပါ့။
လူစဥ္မမီတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြဆိုရင္ေတာ့
ကုသလဝိပါက္ ဥေပကၡာသႏီၱရဏစိတ္နဲ႔ ျဖစ္တယ္။ လူစဥ္မမီဘူးဆိုတာ အမိဝမ္းထဲက ကန္းလာတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြ,
နားထို္င္းလာတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြ, စကားမေျပာတက္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ ေနာက္မွ လူစဥ္မမီျဖစ္တာကို
ေျပာတာမဟုတ္ဘူး အစကတည္းက ကံမရွိလို႔ ပါမလာတဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးကို ေျပာတာ။ အဲဒီပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးဟာ
လူ႔ဘဝရေသာ္လည္း သူ႔ရဲ႕ ကံစြမ္းအားက ဖန္တီးတဲ့ေနရာမွာ ညံ့ဖ်င္းသည့္အတြက္ေၾကာင့္ လွလွပပ
ျပည့္ျပည့္ဝဝ မဖန္ဆင္းႏိုင္ဘူးတဲ့၊ imperfect ျဖစ္တာေပါ့။ perfect မျဖစ္လာဘူးေပါ့၊
အဲဒီ အဟိတ္ပဋိသေႏၶစိတ္အပါအဝင္ လူသားေတြ ရႏိုင္တဲ့ ပဋိသေႏၶစိတ္ ၉-မိ်ဳးရွိတယ္။
အဲဒီ ပဋိသေႏၶစိတ္ ၉-မ်ိဳးထဲက တစ္ခုခုနဲ႔
လူ႔ဘဝ စ,ခဲ့ၾကတာခ်ည္းပဲ။ အခု တရားနာေနၾကတဲ့ ပရိသတ္ေတြအားလံုးလည္းပဲ မဟာဝိပါက္စိတ္ ၈-ခုထဲက
တစ္ခုခုနဲ႔ စ,ခဲ့ၾကတာပဲ၊ သေႏၶစိတ္ခ်င္း တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ေတာ့မတူဘူး၊ အဲဒီ မဟာဝိပါတ္စိတ္နဲ႔
စတင္လာတဲ့ ပဋိသေႏၶစိတ္ကို ဘယ္သူက ထုတ္လႊတ္လိုက္တာတုန္းဆိုရင္ ကံတရားက ထုတ္လႊတ္လိုက္တာ။
အင္မတန္ သိမ္ေမြ႔တယ္၊ အဲဒီ ပဋိသေႏၶစိတ္ေလးရဲ႕ သက္တမ္းေလးက အင္မတန္မွ တိုေတာင္းတယ္၊
ျဖစ္ တည္ ပ်က္ ဆိုတဲ့ ခဏေလးမွ်သာ တည္တယ္။ သိပ္ကို တိုေတာင္းတယ္၊ ႏိႈင္းယွဥ္လို႔ မရေလာက္ေအာင္
တိုေတာင္းတယ္ေပါ့။
**ဆက္လက္၍ စိတ္ျဖစ္ပံုကိုေလ့လာျခင္းအပိုင္း(၂) (ဂ) ကို တင္ျပပါမည္။
