တတိယတန္း
ဗုဒၶရတနာ ဖတ္စာ
ဆရာ။ ။ ကေလးမ်ား…ဆရာတုိ႔ေရာ ကေလးမ်ားပါး
ကုိးကြယ္ရာျဖစ္ေတာ္မူေသာ ဗုဒၶျမတ္စြာ အျဖစ္ေတာ္စဥ္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကုိ
သူငယ္တန္းတုန္းကပင္ ေျပာျပခဲ့ၿပီ၊
ခပ္က်ယ္က်ယ္ အျဖစ္ေတာ္စဥ္ကုိ စတုတၳတန္းက်မွ ျပဦးမည္၊ ယခုအခါ ထိုဗုဒၶျမတ္စြာ၏
ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို ဖတ္စာလုပ္ၿပီးဖတ္ၾကရေအာင္၊ အရက်က္ထားတ့ဲ အရဟံ ဂုဏ္ေတာ္အနက္ကုိ
ရြတ္ၾကစမး္ကြဲ႕။
တပည့္မ်ား။ ။ သံၿပိဳင္ ညီညီ, ဘုရားဘက္သုိ႔ လက္အုပ္ခ်ီ၍
ခပ္ျဖည္းျဖည္းရြတ္။
ဆရာ။ ။ ကုိင္း, အဲဒီဂုဏ္ေတာ္အနက္ကုိ တစ္ခါတည္း
နားလည္းေအာင္ ဖတ္စာဖတ္ၾကကြဲ႕၊ [အသံျပတ္သားေသာ ကေလးမ်ားကို တစ္လွည့္စီ အဖတ္ခုိင္း၊
အမ်ားက စာအုပ္ၾကည့္ၿပီးလိုက္ေနပါေစ၊ အရဟံဂုဏ္ေတာ္အနက္ကုိ က်က္ေသာေန႔၌
အရဟံဂုဏ္ေတာ္ဖတ္စာကို ဖတ္ေစျခင္းသည္ သဘာဝက်၏]
(၁)
အရဟံဂုဏ္ေတာ္
(က)
မ်ားစြာေသာ လူတို္႔၏ စိတ္သည္ မစင္ၾကယ္ပါ၊ ျဖဴစင္ေသာပုဝါကေလး၌ အမည္းကြက္၊ အျပာကြက္၊
အစိမ္းကြက္၊ အနီကြက္မ်ား ထင္ေနသကဲ့သုိ႔ လူတုိ႔၏ စိတ္မွာလည္း မစင္ၾကယ္ေသာ
အကြက္ကေလးေတြ အမိ်ဳးမ်ိဳးထင္ေနတတ္ပါသည္။
(ခ)
လူတို႔ိ၏စိတ္၌ တစ္ရံတစ္ခါ လုိခ်င္မႈ (ေလာဘ) အကြက္ထင္ေန၏၊ တစ္ရံတစ္ခါ စိတ္ဆုိးမႈ
စိတ္တိုင္းမက်မႈ စိတ္မေၾကနပ္မႈ (ေဒါသ) အကြက္ထင္ေန၏၊ တစ္ရံတစ္ခါ စိတ္မခ်မး္သာမႈ
(ေဒါသမနႆ) အကြက္ထင္ေန၏၊ တစ္ရံတစ္ခါ မိမိကိုယ္ကုိ အထင္ႀကီး၍ စိတ္ႀကီးဝင္ကာ
သူတစ္ပါးကုိ အဖက္မထင္ေသာ (မာန) အကြက္ထင္ေန၏။
တစ္ရံတစ္ခါ
ကိုယ့္ထက္သာသူကုိ မၾကည့္ႏိုင္ ကုိယ့္ထက္သာသူ၏ ဂုဏ္သတင္းကို မနာႏိုင္ မၾကားႏုိ္င္
(ဣႆာာ) အကြက္ထင္ေန၏၊ ဤသုိ႔ ဣႆာအကြက္ထင္လာလွ်င္ “မနာလိုသူ”ဟုေခၚၾက၏၊ တစ္ရံတစ္ခါေသာ္
ကိုယ္ခ်မ္းသာသလို သူခ်မ္းသာမည္ကို ဝန္တို္ေသာ, ကို္ယ္ဂုဏ္ရွိသလုိ သူဂုဏ္ရွိမည္ကုိ
ဝန္တုိေသာ, ကို္ယ္လွသလုိ သူလွမည္ကို ဝန္တိုေသာ (မစၧရိယ) အကြက္ထင္ေနတတ္၏၊
စိတ္မွာထင္ေနေသာ ထုိအကြက္ကေလးမ်ားကို “ကိေလသာ”ဟုေခၚသည္။
(၈)
ပုဝါကေလး၌ တစ္ကြက္ထင္ေသာ္ ဖြတ္ေလွ်ာ္၍ရ၏၊ ႏွစ္ကြက္ထင္ေသာ္ ဖြတ္ေလွ်ာ္၍ ရေသး၏၊
အကြက္ငယ္ငယ္ထင္ေသာ္ ဖြတ္ေလွ်ာ္၍ ရေသး၏၊ ႀကီးႀကီးမားမား မ်ားမ်ားထင္ေသာ္
ဖြတ္ေလွ်ာ္၍ မေကာင္းေတာ့ရကား မီးဖုိေခ်ာင္ၾကား၌ လက္ႏွီးဘဝသို႔ ေရာက္ရေလေတာ့၏
ထို႔အတူ စိတ္မွာလည္း ေလာဘ ေဒါသစေသာ ကိေလသာ အကြက္ကေလးမ်ား ေသးေသးငယ္ငယ္ ထင္လာလွ်င္
စိတ္ကုိ ျဖဴစင္ေအာင္ ျပဳျပင္၍ ရပါေသး၏၊ ေလာဘ ေဒါသစေသာ အကြက္ႀကီးမား၍
မ်ားျပားေနပါမူ ထုိစိိတ္မ်ိဳးရွိသူသည္ လူေကာင္းမဟုတ္ေတာ့ပါ၊ ေတာ္ရာ ေခ်ာင္ၾကားမွာ
ပစ္ထားရမည့္ လူညစ္ပတ္သာျဖစ္ပါေတာ့သည္၊ ထုိလူမ်ိဳးကို လက္ခံထားေသာ, သို႔မဟုတ္ ေခါင္းေဆာင္တင္ထားေသာအိမ္,
အသင္းအဖြဲ, ႏိုင္ငံသည္ ေအာက္က် ေနာက္က်ႏွင့္ ကၽြန္၏လက္ေအာက္သားေပါက္ (သေဗာက္)
ဘဝသို႔ ေရာက္ရပါလိမ့္မည္။
(ဃ)
ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား၏ စိတ္ေတာ္သည္ကား ထိုကဲ့သို႔ ကိေလသာ အညစ္အကြက္ တစ္စက္တေလမွ်
မရွိဘဲ အျမဲစင္ၾကယ္ေနပါသည္၊ ထုိသို႔ ပင္ကို္ယ္အတိုင္းအားျဖင့္ စင္ၾကယ္ၿပီးအေပၚမွာ လူနတ္အမ်ား၏
စီးပြားခ်မ္းသာ မဂၤလာက်က္သေရတုိးတက္ေစလိုေသာ ေမတၱာစိတ္, သနားက်င္နာ ေတာ္မူေသာ
က႐ုဏာစိတ္, ခ်မ္းသာသုချဖင့္ ေနၾကသည္ကို ျမင္ေတာ္မူလွ်င္ ၿပံဳးရႊင္ေက်နပ္ေတာ္မူေသာ
မုဒိတာစိတ္, သတၱဝါအမ်ား၏ ခ်မး္သာေၾကာင္းကို စဥ္းစားေတာ္မူေသာ ဉာဏ္ပညာ စိတ္ေတာ္တုိ႔ေၾကာင့္ စိတ္ေတာ္အစဥ္သည္ တဖိတ္ဖိတ္
တလက္လက္ အေရာင္ထြက္သကဲ့သို႔ ထင္ရေလာက္ေအာင္ပင္ ၾကည္လင္ေတာ္မူပါေပသည္။
(င) ေပါင္းပင္ ျမတ္ပင္တုိ႔
ကင္းစင္သန္႔ရွင္းေသာ လယ္ေျမ၌သာစိုက္ပ်ိဳးလိုက္ေသာ မ်ိဳးေစ့မွ ႀကီးထြားေသာ
အပင္ေပါက္ႏို္င္သကဲ့သုိ႔, စိတ္ေတာ္အစဥ္ ၾကည္လင္သန္႔ရွင္းေသာ ဗုဒၶျမတ္စြာအား
လွဴဒါန္းပူေဇာ္ ဖူးေမွ်ာ္ကန္ေတာ့ရေသာ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈ မ်ိဳးေစ့စုမွလည္း
ႀကီးမားေသာေကာင္းက်ိဳးမ်ား ျဖစ္လာႏို္င္ပါသည္။
(စ) “အရဟံ”ဟူေသာ ပါဠိစကားသည္
ကိေလသာတုိ႔မွ ေဝးကြာ၏, ပူေဇာ္အထူးကုိ ခံယူထုိက္၏ ဟူေသာ
အနက္ကိုျပ၏၊ ထုိဗုဒၶျမတ္စြာလည္း ကိေလသာအမည္းကြက္တုိ႔မွ ကင္း၍
သန႔္ရွင္းေသာ စိတ္ေတာ္ရွိျခင္း ပူေဇာ္အထူးကို ခံေတာ္မူထုိ္က္ျခင္းေၾကာင့္
“အရဟံ”ဟူေသာ ဂုဏ္ေတာ္အားျဖင့္ ထင္းရွားေတာ္မူပါသည္။
(၂) သမၼာသမၺဳဒၶဂုဏ္ေတာ္ဖတ္စာ
[ဂုဏ္ေတာ္အနက္ကို အရြတ္ခုိင္းၿပီးမွ
ဖတ္စာကို ဖတ္ပါေစ။]
(က) ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ ၾကည္လင္သန႔္ရွင္းေသာ
စိတ္ေတာ္အစဥ္ဝယ္ လြန္စြာ ထက္ျမတ္ေသာ ဉာဏ္ေတာ္ဓာတ္သည္ ယွဥ္ကပ္ ပါဝင္ေနပါသည္၊
ထုိဉာဏ္ေတာ္ဓာတ္၏ စြမ္းရည္သတၱိျဖင့္ ကမ႓ာေလာက၌ သိစရာဟူူသမွ်ကုိ လံုးဝဥႆံု
အကုန္အစင္ သိျမင္ေတာ္မူႏုိင္ပါသည္။
(ခ)ထုိသို႔သိျမင္ေတာ္မူရာ၌
အသိအျမင္မွားယြင္းေသာ အရာလည္းမရွိပါ၊ ဟုတ္မွန္သည့ ္အတို္င္း သာလွ်င္
သိိျမင္ေတာ္မူႏုိင္ပါသည္၊ ဗုဒၶျဖစ္မွ သိရေသာ အရာတုိ႔၌ နည္းလမ္းျပမည့္
ဆရာလည္းမရွိပါ၊ ျပခဲ့ေသာ ဉာဏ္ေတာ္ဓာတ္ျဖင့္ ကုိယ္ေတာ္တုိ္င္သာ သိေတာ္မူပါသည္။
(ဂ) “သမၼာ”ဟူေသာ ပါဠိစကားသည္
“ေဖာက္ျပန္မွားယြင္းမရွိ-အမွန္”ဟူေသာ အနက္အဓိပၸါယ္ကို ျပ၏၊ “သံ”ဟူေသာပါဠိစကားကား“ကုိယ္တုိင္”ဟူေသာ
အနက္အဓိပၸါယ္ကုိျပ၏၊ “ဗုဒၶ”ဟူေသာ ပါဠိစကား ကား “သိ”ဟူေသာ အနက္အဓိပၸါယ္ကိုျပသည္၊ ထုိ႔ေၾကာင့္
အမွားအယြင္းမရွိရေအာင္ ကုိယ္ေတာ္တုိင္ သိေတာ္မူေသာဗုဒၶျမတ္စြာသည္ “သမၼာသမၺဳဒၶ”ဟူေသာ
ဂုဏ္ေတာ္အားျဖင့္လည္း ထင္ရွားေတာ္မူပါသည္။
