အပါယ္ေလးပါး
အေၾကာင္း။
တပည့္မ်ား။ ။ ဟုတ္ကဲ့ ဆရာ-အဲဒီ အပါယ္ေလးပါးဆိုတာက
ဘယ္ဟာပါတုန္း။
ဆရာ။ ။ ေအး ေအး, အပါယ္ေလးပါးကို ေျပာရမယ္၊
ဒီအပါယ္ေလးပါးဟာ ဩကာသ ဆုေတာင္းမွာလဲ ပါတယ္၊ အပါယ္ေလးပါးဆိုတာ-ငရဲ, တိရစၧာန္, ၿပိတၱာ၊
အသုရကာယ္ ဒီေလးပါးပဲ။
ဆရာ။ ။ “ငရဲ” ဆိုတာ ဘယ္မွာလဲလို႔ သိၾကလား။
တပည့္မ်ား။ ။ “မသိပါ ဆရာ” [တခ်ဳိ႕က “သိပါတယ္ ဆရာ” ဟု
ေျဖလွ်င္ ခိုင္း၍ ဟုတ္လွ်င္ ခ်ီးမြမ္းစကား ေျပာမဟုတ္လွ်င္လဲ အျပစ္မတင္ဘဲ ေျပာပါ။]
ဆရာ။ ။ “ငရဲ”ဆိုတာ ဒီေျမႀကီးရဲ႕ေအာက္ပုိင္းရွိတယ္၊
လူ႕ျပည္မွာ လူဆိုးေတြကို ဒုကၡေပးေနေသာ “ေထာင္” ရွိေနသည္၊ ဒီေျမႀကီး ေအာက္ပုိင္းမွာလဲ
မေကာင္းတာေတြ လုပ္ေနသူ မ်ားေသရင္ ဒုကၡေပးဖို႔ရာငရဲ ေထာင္ႀကီးေတြ ရွိတယ္။
တပည့္မ်ား။ ။သိ-မသိ ႏွစ္မ်ဳိး ေျဖလိမ့္မည္။
ဆရာ။ ။ ျခေသၤ့ေတြ, ဆင္ေတြ, က်ားေတြ, ေႁမြေတြ, ႏြားေတြ,
ကၽြဲေတြ, ျမင္းေတြ, ေခြးေတြ, ၾကက္ေတြ, ငွက္ေတြ, သန္းကေလးေတြ, ၾကမ္းပိုး (ဂ်ပိုး) ကေလးေတြ
အဲဒီလို အေကာင္ေတြကို “တိရစၧာန္” လို႔ေခၚတယ္၊သူတို႔လဲ ငရဲ က်သြားတဲ့ သူမ်ားေလာက္သာ
မဆင္းရဲတာ၊ လူေတြက ႐ုိက္ႏွက္ ပစ္ခတ္ သတ္ျဖတ္တာကို ခံရတယ္၊ လူေတြက ခိုင္းတာကို
ခံရတယ္၊ အစာ ဝေအာင္ မစားရဘူး၊ ဒါ့ေၾကာင့္ တိရစၧာန္ ျဖစ္ရတာလဲ ဆင္းရဲတာပဲ၊
ဆရာ။ ။ “ၿပိတၱာ”ဆိုတာ ဘယ္လို ဟာလဲလုိ႔သိၾကရဲ႕လား။
တပည့္မ်ား။ ။ သိ-မသိ ႏွစ္မ်ဳိး ေျဖလိမ့္မယ္။
ဆရာ။ ။ ႐ုိး႐ုိးမ်က္စိနဲ႕ မျမင္ရတဲ့
တေစၧသူရဲ(သားဘက္) ေတာေတာင္ အရပ္မ်ား၌ အစာ မစားရ, ေရမေသာက္ရဘဲ မီးေလာင္ခံေနရ, အ႐ုိက္
အႏွက္ခံေနရတဲ့အေကာင္ေတြ ရွိေသးတယ္၊ အဲဒီ အေကာင္ေတြကုိ “ၿပိတၱာ” လို႔ ေခၚတယ္၊ [တစ္ခါတစ္ခါသူတို႔က
ျပရင္လဲ ျမင္ရတယ္၊ တန္ခိုး ႀကီးတဲ့ သူမ်ားလဲ ျမင္ရတယ္၊]
ဆရာ။ ။ “အသုရကာယ္” ဆိုတာက ဘယ္မွာလဲလို႔
သိၾကရဲ႕လား။
တပည့္မ်ား။ ။ “မသိပါ ဆရာ”။
ဆရာ။ ။ “အသုရကာယ္” ဆိုတာ ၿပိတၱာထက္ပိုၿပီး
ဒုကၡခံေနရတဲ့ အေကာင္ႀကီးေတြဘဲ ေရွးတုန္းက အသုရာႀကီးတစ္ေကာင္ဟာ ေရငတ္လြန္းလို႔
ဂဂၤါျမစ္ထဲ ဆင္းေျပးေသာ္လည္း ေရမေတြ႕ရဘဲ မီးအခိုးေတြ ထေနတာကိုသာ ေတြ႕ရသတဲ့၊
တစ္ညဥ့္လံုး ေရရွားယင္း မိုးလင္းေတာ့ ဆြမ္းခံႂကြလာတဲ့ ရဟန္းသံုးက်ိပ္က
ေတြ႕လို႔ပက္လက္ အအိပ္ခုိင္းၿပီး
ပါးစပ္ထဲ ေရေလာင္းေပးၾကတယ္၊ ရဟန္းေတာ္သံုးက်ိပ္ တစ္မနက္လံုး ေလာင္းတာေတာင္ ေရတစ္ေပါက္မွ
ဝမ္းထဲ မဝင္ဘူတဲ့၊ ဒါေလာက္ပဲ ဆင္းရဲၾက ရွာတယ္။
(သေမၼဟဝိေနာဒနီ-ခႏၶဝိဘဂၤ
အ႒ကထာ)
ကပ္သံုးပါးအေၾကာင္း။
တပည့္မ်ား။ ။ “ကပ္သံုးပါး” ဆိုတာက ဘယ္ဟာပါလဲ ဆရာ။
ဆရာ။ ။ ကပ္သံုးပါးဆိုတာ (၁) သတၳႏၲရကပ္, (၂)
ေရာဂႏၲရကပ္, (၃) ဒုဗ႓ိကၡႏၲရကပ္ဒီ သံုးပါးကို ေခၚတယ္။
သတၳႏၲရကပ္။ ။ ဓားလံွ ေသနတ္ ဗံုးစေသာလက္နက္ေၾကာင့္
ေသခ်ိန္မက်ဘဲ ေသရ ျခင္းသည္ သတၳႏၲရကပ္ မည္၏၊ စစ္ႀကီးျဖစ္သည္အခါ သတၳႏၲရကပ္ တိုက္၍
ေသရသူေတြ မ်ား၏၊
ေရာဂႏၲရကပ္။ ။ အနာေရာဂါျဖစ္၍ ေသခ်ိ္န္မက်ဘဲ ေသရျခင္းသည္
ေရာဂႏၲရကပ္မည္၏၊ ပလိပ္ ေရာဂါ ကာလဝမ္းေရာဂါေက်ာက္ေရဂါ စသည္ျဖင့္ ေသရသူမ်ဳိးတည္း။
ဒုဗ႓ိကၡႏၲရကပ္။ ။ အစာငတ္၍ ေသခ်ိန္ မက်ဘဲေသရျခင္းသည္
ဒုဗ႓ိကၡႏၲရကပ္ မည္၏၊ [သတၱ=လက္နက္၊ ေရာဂ+ေရာဂါ၊ ဒုဗ႓ိကၡ=အစာရွားပါးျခင္း+အႏၲရ=ေသခ်ိန္မေရာက္မီ
အၾကား ၌+ကပၸ=ပ်က္စီးရျခင္း၊] ထုိကပ္သံုးမ်ဳိးတြင္
တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးႏွင့္တိုက္ဆိုင္ေနသည္ကို “ကပ္တုိက္သည္” ဟု ေခၚသည္၊ [ရပ္ျပစ္ရွစ္ပါး
စသည္ကို အထက္တန္းက်မွ ေျပာဦးမယ္။]
